Życie na zdrowej stopie

Ludzkie stopy nie są genetycznie przystosowane do chodzenia po twardym podłożu. Dlatego warto o nie dbać – wykonać badanie podologiczne czy pedikiur leczniczy. Trzeba także uważać na grzybicę.

Nasi przodkowie przez stulecia poruszali się po miękkiej powierzchni – trawie, piasku. Teraz chodzimy w butach po twardych podłożach. Stopy nie mają wsparcia i przyjmują niefizjologiczne położenie. Jest to pośrednio powodem 160 różnych schorzeń: od chorób kręgosłupa do odległych kłopotów zdrowotnych – zaparć czy szumu w uszach.

Istota badania podologicznego
Badaniem wad, zniekształceń oraz zaburzeń funkcji stóp zajmuje się podologia, nazywana także podiatrią. Prawidłowo zbudowane stopy zapobiegają wadom postawy, przewlekłym bólom, chorobom naczyniowym, dyskopatii i innym schorzeniom kręgosłupa. – Stopa to zwierciadło zdrowia całego naszego organizmu – mówi ortopeda-traumatolog dr Wiktor Orzechowski. – Badanie podologiczne może pomóc osobom, które nie uświadamiają sobie, że przyczyną ich różnych dolegliwości są schorzenia stóp: płaskostopie, stopa wydrążona, płasko-koślawa, szpotawa – dodaje. Każdy powinien przynajmniej raz w życiu poddać się takiemu bezbolesnemu badaniu. Diagnozuje ono rozkład nacisków na powierzchni podeszwowej stopy za pomocą komputerowej platformy.

Badanie stóp wykonane przez lekarza ortopedę lub technika podologa staje się coraz bardziej dostępne. Dwa lata temu rozpoczęto kształcenie na specjalności podologia na kierunku kosmetologia w Wyższej Szkole Zawodowej Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie. – Chociaż nadal uwaga podologii skupia się na stopie, to coraz częściej interesuje się ona całymi kończynami dolnymi, ich leczeniem i pielęgnacją – podkreśla rektor tej uczelni, dr Jacek Arct.

Stopa egipska, grecka i rzymska
Stopa jest zbudowana z 33 stawów. Najważniejszy z nich to staw skokowy, na który spływa cały ciężar przenoszony z bioder i kolan. On też amortyzuje ucisk podłoża na stopę.

W zależności od długości palców wyróżniamy trzy typy stopy: egipską – z najdłuższym paluchem (występuje najczęściej), rzymską – z równym paluchem i drugim palcem, grecką – z najdłuższym palcem drugim (występuje najrzadziej). Rodzaj stopy predysponuje do powstawania odcisków i pęcherzy w określonych miejscach. Osoby ze stopą grecką obciążają najbardziej drugi palec i to on najczęściej ulega urazom. W typach egipskim i rzymskim największe obciążenie spoczywa na śródstopiu i paluchu.

Groźne buty
Najwięcej złego wyrządzają stopom buty – szpilki. Wysokie obcasy i wąskie noski powodują schorzenie nazywane stopą poprzecznie płaską. Defektowi temu towarzyszy koślawe zniekształcenie palucha, zwane haluksem. Duże zniekształcenia i ból wymagają leczenia operacyjnego. Dlatego, wybierając obuwie, należy zwrócić uwagę na wysokość obcasa, który nie powinien być wyższy niż cztery centymetry.

Warto też stosować wkładki ortopedyczne, które pomagają przy nieprawidłowościach sklepienia stopy. Są wygodne, trwałe i dostosowane do budowy stopy i rodzaju schorzenia.

Trzeba też dbać o mocne mięśnie stóp. Najlepsze efekty dają ćwiczenia, np. darcie i zbieranie kawałków papieru palcami stóp. Z kolei krążenia stopami w obie strony w pozycji siedzącej wzmocnią staw skokowy i zapobiegną opuchliźnie kostek.

Piękno zaczyna się od stóp
– Podstawą właściwej pielęgnacji stóp jest pedikiur leczniczy wykonywany co 4-6 tygodni – mówi Ewa Kloss, kosmetyczka specjalizująca się w pedikiurze. Zabieg ten polega na usunięciu martwego naskórka i odsłonięciu receptorów. Umożliwia to skórze oddychanie i ułatwia krążenie. Te unerwione punkty na stopach są połączone z każdym organem ciała.

Już starożytni Egipcjanie stosowali refleksologię stóp. Uciskali i masowali kolejne receptory, co stymulowało poszczególne narządy do samoleczenia. – Jeżeli podczas zabiegu jest odczuwany lekki ból, to znaczy, że część organizmu, która odpowiada punktowi na stopie, uległa kiedyś urazowi albo obecnie jest osłabiona – wyjaśnia kosmetyczka Ewa Wanke.

Twarda i wysuszona skóra szybciej ulega rogowaceniu i jest bardziej podatna na powstawanie odcisków. W pedikiurze najważniejsze jest skracanie paznokci bez wycinania ich boków. Zapobiega to zaburzeniom wzrostu paznokci i ich bolesnemu wrastaniu.

Na pedikiur leczniczy najlepiej udać się do gabinetu kosmetycznego. Szczególnie zalecane jest to w przypadku stopy cukrzycowej. Wymaga ona ostrożnego traktowania, ponieważ każde zadraśnięcie jest w tym przypadku niebezpieczne. Przy bólach stawowych wskazane jest połączenie pedikiuru z kąpielą stóp w parafinie. Grzybica, żylaki, rozszerzone naczynka krwionośne wymagają współpracy lekarza i pedikiurzystki.

– Mężczyźni mają zdrowsze stopy, co jest rezultatem noszenia wygodniejszego obuwia i prawie zawsze skarpet. Jednak pedikiur leczniczy jest niezbędny również panom – podkreśla Ewa Kloss.

Gdy swędzi i piecze
Grzybica stóp i paznokci pojawiła się, kiedy stopę schowano w szczelnym pantoflu prawie na cały dzień. Schorzenie to nie było znane w starożytnej Grecji i Rzymie, gdzie noszono przewiewne sandały. Choroba ta dotyczy co czwartego Polaka, częściej mężczyzn (60 proc.) niż kobiet (40 proc.). Prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta u osób z cukrzycą, otyłych, cierpiących na schorzenia kostno-stawowe, naczyniowe oraz łuszczycę. Ponadto u zażywających antybiotyki i w podeszłym wieku.

Początkowy objaw to swędzenie. Potem występują bolesne pęknięcia, pęcherzyki. Skóra jest zaczerwieniona i łuszczy się. Zwykle atakowana jest przestrzeń między najmniejszym palcem i sąsiednim. Chory odczuwa pieczenie, świąd, przykry zapach, nadmierną potliwość. Nieleczona infekcja może rozprzestrzenić się na paznokcie.

Grzybica lubi ciepło, wilgoć i uszkodzenia naskórka. Jest chorobą bardzo zaraźliwą, przenosi się przez zarodniki znajdujące się prawie wszędzie, np. na podłodze, w sierści zwierząt. Oprócz leczenia ważna jest profilaktyka. Należy wybierać wygodne, przewiewne buty i w ciągu dnia choć na chwilę je zdejmować. Idąc na basen czy do sauny, należy zabrać klapki i wycierać dokładnie stopy po każdej kąpieli.