Zadbaj o żyły

Uczucie zmęczenia nóg nasilające się pod koniec dnia, ciężkości lub gorąca, konieczność zmiany pozycji po dłuższym staniu lub siedzeniu, obrzęki, zwłaszcza w okolicy kostek, widoczne pajączki i poszerzone naczynia żylne – to pierwsze objawy przewlekłej choroby żylnej.

Przewlekła choroba żył to choroba występująca często i powszechnie, a jednocześnie powszechnie też niedoceniana. Cierpi na nią nawet 50 proc. kobiet i 40 proc. mężczyzn w Polsce. Wszystko zaczyna się bardzo niewinnie i dlatego większość osób lekceważy jej pierwsze objawy. Wydaje nam się, że to tylko defekt kosmetyczny, który wystarczy ukryć, nosząc spodnie, czy – w przypadku pań, których częściej dotyka ta dolegliwość – długie spódnice i rajstopy. Tymczasem nieleczona przewlekła choroba żylna prowadzi do żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej oraz owrzodzeń żylnych podudzi. Ponad 60 proc. osób, u których zostały one zdiagnozowane, nigdy wcześniej nie leczyła się z powodu żylaków.

Dziedziczenie
Przewlekła choroba żył jest chorobą dziedziczną. Statystycznie, gdy jedno z rodziców miało żylaki, to prawdopodobieństwo ich wystąpienia u potomstwa wynosi 70 proc., a jeśli obydwoje rodziców miało to schorzenie, to 90 proc. Zdarza się, że dziedziczenie ma charakter krzyżowy, tzn. po matce dziedziczy syn, a po ojcu córka. Niekiedy też żylaki ujawniają się w co drugim pokoleniu.

Styl życia
Na przewlekłą chorobę żył szczególnie narażone są osoby, które oprócz tego, że są genetycznie predysponowane do pojawienia się żylaków, prowadzą siedzący tryb życia, spędzając kilka godzin dziennie w biurze, przy komputerze, w pozycji siedzącej. Do pojawienia się żylaków predysponuje też częsta pozycja stojąca, a także ciężka praca fizyczna w statycznej, niekorzystnej pozycji.

Bardzo niekorzystnie na żyły wpływa też otyłość. Po pierwsze, mniej się wtedy ruszamy, szybciej się męczymy, a po drugie, obficie nagromadzona tkanka tłuszczowa utrudnia tłoczenie krwi w kierunku serca. Źle na żyły wpływa też przebywanie w wysokich temperaturach, np. pobyt w saunie, intensywne opalanie.

Inne przyczyny
Problemy z żylakami częściej mają kobiety niż mężczyźni. Jest to spowodowane hormonami. Niekorzystny wpływ na żyły mają zwłaszcza estrogeny, które osłabiają sprężystość naczyń żylnych, przez co stają się one bardziej wrażliwe na rozciąganie, co sprzyja pojawieniu się żylaków. Większe stężenie estrogenów wpływa też na krzepliwość krwi.

Żylaki szczególnie często pojawiają się zwłaszcza u kobiet w ciąży. Przyczyną jest ucisk na żyły miednicy wskutek rozwoju płodu, mniejsza aktywność fizyczna, ale także hormony. W czasie ciąży wzrasta poziom wielu czynników krzepnięcia, w tym fibrynogenu, rośnie również poziom estrogenów oraz progesteronu.

Czynnikiem sprzyjającym pojawieniu się żylaków jest też wiek. Wraz z upływem lat żyły ulegają degeneracji, stają się mniej sprężyste, bardziej sztywne, a zastawki mniej szczelne. Niekorzystny wpływ na zaburzenia krążenia żylnego ma również miażdżyca i niewydolność serca.

Najlepiej zapobiegać
Żylaki są nie tylko defektem kosmetycznym. Najlepiej im zapobiegać, prowadząc aktywny tryb życia: codzienne spacery, uprawianie sportu (korzystne jest zwłaszcza pływanie, które odciąża nogi). Osoby, które mają pracę siedzącą, powinny od czasu do czasu wstać, przejść się kilka kroków, a po pracy koniecznie iść na spacer. W czasie odpoczynku w domu, ważne jest, by trzymać nogi w górze, oparte np. o poręcz fotela.

Pojawienie się żylaków jest świadectwem rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej. Niestety są one chorobą postępującą, nieodwracalną. W wielu przypadkach nie powodują powikłań. Zdarza się jednak, że stają się przyczyną stanów zapalnych, które uwidaczniają się bolesnym stwardnieniem i zaczerwienieniem skóry. W konsekwencji dochodzi do zapalenia żył lub groźnej w skutkach zakrzepicy żylnej. Zakrzep może się oderwać i wywołać zator płuc. Następstwem żylaków bywają również uciążliwe owrzodzenia powodujące kalectwo.

Dlatego jeśli tylko zauważymy, że na nogach pojawiły się żylaki, najlepiej od razu iść do lekarza angiologa lub chirurga naczyniowego.

#Sposoby na żylaki

Leczenie zachowawcze
Polega na stosowaniu leków flebotropowych (to leki zmniejszające przepuszczalność śródbłonka, przeciwzakrzepowe, przeciwzapalne). Często stosowane są flawonoidy m.in. diosmina, półsyntetyczne pochodne rutyny, trybenozyd, polisiarczany polisacharydowe. Stosowanie tych leków usprawnia mikrokrążenie oraz zmniejsza reakcję zapalną towarzyszącą zastojowi żylnemu. Pomagają również substancje, takie jak wyciąg z kasztanowca, heparyna, escyna, trokserutyna. Leczenie zachowawcze ma na celu złagodzenie objawów i dolegliwości związanych z występowaniem żylaków. Często łączy się je z kompresoterapią.

Kompresoterapia
Polega na stosowaniu odpowiedniego ucisku na kończyny dolne za pomocą bandaży elastycznych oraz podkolanówek, pończoch lub rajstop uciskowych. Pończochy lub rajstopy powinny być tak skonstruowane i wymierzone, aby ucisk na podudziu był większy, a na udach mniejszy.

Skleroterapia
Polega na podaniu specjalnego środka do chorych żył w celu ich zniszczenia, a w następstwie zarośnięcia i wyłączenia tych żylaków z krwiobiegu. Lek podaje się w formie płynnej oraz w postaci tzw. piany. Niezbędne jest wykonanie USG w celu odnalezienia chorych żył oraz śledzenia procesu podawania leku.

Laseroterapia
Lasery powierzchniowe stosuje się do tzw. pajączków. Laser endowaskularny można wprowadzić do światła chorego naczynia, które chcemy zamknąć. Lasery mają też różne długości fal, dzięki czemu udaje się zamknąć zarówno mniejsze, jak i większe naczynia. Laser służy również do zamykania niewydolnych pni, które zasilają żylaki.

Leczenie chirurgiczne
Polega na wycięciu chorych żył, głównego pnia żyły odpiszczelowej oraz odstrzałkowej.

Kriochirurgia
To odmiana leczenia chirurgicznego, polega na nacięciu skóry, wprowadzeniu specjalnej sondy do chorej żyły i zniszczenie jej zimnem.