Szczepionki przeciw grypie

Szczepionki przeciw grypie


Wiosną każdego roku Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje skład szczepionek przeciwko grypie na nadchodzący sezon zachorowań. Jest to gwarancją ich skuteczności. Dzięki nim wśród zaszczepionych osób zachorowalność na grypę zmniejsza się o 70-90 procent.

Czynne uodpornianie przeciw każdej chorobie zakaźnej – w tym również grypie – polega na podaniu szczepionki zawierającej nieżywy lub atenuowany (pozbawiony zjadliwości) czynnik zakaźny wywołujący chorobę. Stanowi on substancję aktywną szczepionki, która zawiera antygeny wzbudzające produkcję przeciwciał. Poziom wytworzonych przeciwciał może być miernikiem odporności.

Specyfika wirusów
Istnieją trzy typy wirusów grypy, które są zakaźne dla człowieka – A, B i C. Wirusy typu A zakażają człowieka, zwierzęta domowe i dzikie, a także drób i dzikie ptaki. Wirus ten pochodzący od człowieka słabo namnaża się w komórkach ptaków i odwrotnie – pochodzący od ptaków namnaża się słabo w komórkach ludzkich. Natomiast wirusy pochodzące od człowieka i ptaków dobrze namnażają się w komórkach świni. Wirusy typu B zakażają tylko człowieka, a typu C człowieka oraz świnie.

Wirus typu C wywołuje zakażenie przebiegające bezobjawowo klinicznie. Przeważnie jest to bezgorączkowa infekcja górnych dróg oddechowych u dzieci. Ten typ wirusa – jako najmniej patogenny – nie jest włączany w skład szczepionek przeciw grypie. Są one konstruowane wyłącznie ze szczepów typu A i B.

Inną charakterystyczną cechą wirusa grypy jest ciągła ewolucja z powodu zmienności antygenowej. Dotyczy ona wszystkich trzech typów, ale najbardziej nasilona jest w typie A. Zmienność antygenowa jest mechanizmem ułatwiającym wirusowi przetrwanie.

Skład szczepionek
Wiosną każdego roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłasza nazwy typów i skład antygenowy szczepów wirusa grypy, które powinny znaleźć się w szczepionce na nadchodzący sezon zachorowań. Szczepy dobierane są na zasadzie przewidywanej zmienności antygenowej. W ten sposób zapewniają maksymalne dopasowanie (antigenic fit) do szczepów mogących wywołać zachorowania w nadchodzącym sezonie. Jest to gwarancją skuteczności szczepionek
Rekomendacja WHO wydawana jest na podstawie informacji płynących z ponad stu laboratoriów referencyjnych uczestniczących w sieci nadzoru epidemiologicznego na całym świecie. Laboratoria te izolują wirusy grypy z przypadków klinicznych. Na podstawie szczepów wyizolowanych z ostatnich zachorowań w danym sezonie przewiduje się, jakie typy wirusa będą najprawdopodobniej krążyły w populacji w nadchodzącym sezonie.

Co roku nowy skład
Wszystkie produkty lecznicze (szczepionki stosowane u ludzi należą do produktów leczniczych immunologicznych) podlegają procesowi rejestracji, a certyfikat rejestracyjny jest zwykle ważny przez 5 lat. W tym czasie nie może nastąpić żadna zmiana w zarejestrowanym produkcie. Inaczej jest w przypadku szczepionek przeciwko grypie. One jako jedyne produkty lecznicze mogą co roku zmieniać skład substancji czynnych i nie wymaga to nowego procesu rejestracji szczepionki.

Rodzaje szczepionek
Wszystkie rodzaje szczepionek przeciw grypie produkowane są w oparciu o wirusy typu A oraz typu B. Wirusy namnażane są na błonach owodniowych zarodków kurzych. Do szczepionek podawanych we wstrzyknięciach domięśniowych nie stosuje się pełnych, żywych cząstek wirusa, lecz są one inaktywowane i zawierają fragmenty cząstki (wirionu) wirusa grypy. Zależnie od technologii produkcji szczepionki i zawartych w niej substancji czynnych może ona zawierać fragmenty cząstek wirusowych, czyli rozszczepiony winion (split virion vaccine), lub podjednostki wirusa zawierające antygeny H i N (subunit vaccine).

Przykładem szczepionki podjednostkowej jest szczepionka Influvac (Solvay), natomiast szczepionkami zawierającymi rozszczepiony wirion są: Begrivac (Chiron), Fluarix (GSK) lub Vaxigrip (Sanofi Pasteur). Oba rodzaje szczepionek są jednakowo skuteczne.

Istnieje także żywa, atenuowana szczepionka przeciw grypie podawana drogą donosową (nawiązanie do naturalnych dróg zakażenia wirusem grypy). Została ona zarejestrowana w USA w 2003 roku pod nazwą FluMist (Medimmune and Wyeth), lecz jej stosowanie nie jest rozpowszechnione.

Wszystkie szczepionki, które mogą zostać dopuszczone do obrotu na rynku, muszą spełniać wymagania Farmakopei Europejskiej. Kontrola laboratoryjna szczepionek przeciw grypie polega na ocenie właściwego składu szczepów wirusa zgodnie z rekomendacją WHO na nadchodzący sezon, na zawartości substancji aktywnych H i N oraz na ocenie zawartości substancji towarzyszących w dawce szczepionki (np. zawartości białka jaja kurzego).

Komu nie służą szczepionki?
Najważniejszymi przeciwwskazaniami do szczepień przeciw grypie są: uczulenie na substancje zawarte w szczepionce, głównie na białko jaja kurzego, niepożądane reakcje po poprzednim podaniu szczepionki, ostra infekcja oraz choroba przebiegająca z gorączką.

Niepożądane odczyny poszczepienne po podaniu szczepionek przeciw grypie występują rzadko. W jednej z publikacji podsumowano, że po podaniu 87,5 mln dawek szczepionki przeciw grypie zanotowano zaledwie 273 niepożądane odczyny. To oznacza, że wystąpiły one u 1 osoby na 320 513 zaszczepionych pacjentów.

Odczyny po szczepieniu mogą być miejscowe i ogólne. Miejscowe polegają na zaczerwienieniu, zasinieniu, obrzęku lub bólu w miejscu wstrzyknięcia, natomiast z odczynów ogólnych może wystąpić gorączka, ból mięśni i stawów, dreszcze, ból głowy lub złe samopoczucie. Objawy te mijają zwykle po około 2 dniach.

Statystyki
Każdego roku przygotowuje się wiele milionów dawek szczepionek, a ich popularność wśród pacjentów na całym świecie jest coraz większa. W krajach Unii Europejskiej w ostatnich latach podaje się rocznie średnio 60 mln dawek szczepionek przeciw grypie. Według badań epidemiologicznych ich skuteczność jest wysoka – redukcja zachorowań w grupach osób szczepionych wynosi 70-90 proc.

Polacy się nie szczepią
Choć coraz więcej specjalistów zaleca swoim pacjentom szczepienia przeciwko grypie, liczba osób korzystających z takiej możliwości w Polsce jest nadal stosunkowo niewielka. Obecnie szczepi się zaledwie ok. 7 proc. Polaków (i tylko ok. 14 proc. z tzw. grup ryzyka).

Tymczasem powikłania pogrypowe mogą być bardzo poważne. Ryzyko ich wystąpienia jest najwyższe u dzieci poniżej 5 lat, osób po 50. roku życia cierpiących na przewlekłe choroby. (żródło: Toolbox/red.)

4.4/5 - (19 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH