Skutki grypy i infekcji grypopodobnych

Grypa jest chorobą wywoływaną przez wirusa grypy i nie powinna być mylona ze zwykłym przeziębieniem. Jej następstwa są inne, a przebieg, mimo że niekiedy wykazuje pewne podobieństwa, także znacząco różni się od przebiegu przeziębienia.

Podobne objawy do wirusa grypy wywołuje około 200 innych wirusów atakujących układ oddechowy. Na szczęście, w codziennej praktyce z grypą mamy do czynienia zdecydowanie rzadziej niż z przeziębieniem. Często w języku potocznym funkcjonuje powiedzenie „złapałem grypę”, choć tak naprawdę chodzi tu o zwykłe przeziębienie. Obie te choroby, choć z różną siłą, potrafią wyłączyć człowieka z normalnego funkcjonowania.

Zwykle o rozpoznaniu rozstrzyga obraz kliniczny, który jest dość charakterystyczny dla każdej z chorób. Istnieje też możliwość wykonania specjalistycznych i stosunkowo niedrogich badań, które potwierdzą zakażenie grypowe. Ich wykonanie jest celowe, gdy wynik decyduje o wyborze sposobu leczenia.

Dla grypy charakterystyczne jest nagłe wystąpienie dreszczy i gorączki 39-39,50C, do których szybko dochodzą bóle, zwłaszcza pleców i nóg oraz później głowy. Bólom głowy mogą towarzyszyć bóle w oczodołach i światłowstręt. Następnie pojawiają się objawy ze strony układu oddechowego – ból gardła, uczucie palenia w klatce piersiowej, kaszel i (nie zawsze) katar. Chory od początku czuje się wyczerpany, a u dzieci mogą wystąpić nudności. Te objawy trwają zwykle do 3 dni, choć gorączka może utrzymywać się do 5 dni, a zmęczenie i wzmożona potliwość nawet do kilku tygodni. Podane czasy dla tych objawów odnoszą się do grypy, a nie do jej powikłań – te mogą bowiem trwać o wiele dłużej.

Głównymi objawami przeziębienia są katar i pieczenie w nosie lub w gardle. Często pojawia się kaszel i czasem niewysoka gorączka. Przeziębienie trwa do 10 dni, kaszel może utrzymać się do 2 tygodni.

Powikłania grypy i przeziębienia

Grypa znacznie częściej niż przeziębienie wywołuje powikłania, które są zazwyczaj o wiele gorsze niż sama choroba i mogą pozostawić trwałe skutki.

Powikłania grypy dotykają około 6% chorych i rozwijają się najczęściej u ludzi starszych, małych dzieci i osób cierpiących na schorzenia przewlekłe, zwłaszcza układu oddechowego i układu krążenia, albo na zaburzenia układu odpornościowego. Od początku choroby upływa zwykle 12-18 dni. Bardziej niż osoby zdrowe zagrożone są osoby cierpiące na choroby nerek i cukrzycę, kobiety w ciąży oraz osoby po przeszczepach narządów – grypa może wywołać odrzut przeszczepu.

Najczęściej powikłania grypy mają postać zapalenia płuc lub oskrzeli, zarówno wirusowego, jak i bakteryjnego. Niekiedy rozwija się krwotoczne zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc, w bardzo ciężkich przypadkach z dusznością i sinicą oraz obrzękiem płuc prowadzącym do śmierci. Niebezpieczne są także powikłania ze strony układu krążenia w postaci zapalenia mięśnia sercowego i osierdzia czy wstrząsu toksycznego. Grypa może spowodować zaostrzenie niewydolności nerek, nasilić lub wywołać kłębuszkowe zapalenie nerek.

Ważna grupa powikłań dotyczy układu nerwowego – można tu wymienić m.in. zapalenia mózgu (w tym śpiączkowe) czy opon mózgowo-rdzeniowych, encefalopatię, choroby naczyniowe mózgu, zwiększenie częstości napadów padaczkowych oraz wystąpienie psychoz. Groźne powikłania dotyczą narządu słuchu – uszkodzenie ucha może zwłaszcza u dzieci spowodować głuchotę. Może także dojść do innych komplikacji, np. zapalenia mięśni, ujawnienia się choroby Parkinsona, a u dzieci do wystąpienia zespołu Reye’a.

Głównymi powikłaniami przeziębienia są, ogólnie rzecz ujmując, zakażenia bakteryjne bądź wirusowe układu oddechowego, takie jak zapalenia oskrzeli, zatok, gardła, krtani. Zapalenie płuc występuje tu rzadziej niż w przypadku grypy. Może czasem rozwinąć się zapalenie ucha środkowego. Przeziębienie może nasilić objawy przewlekłych chorób płucnych, jak astma czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

Wyleczyć, a nie „przechodzić”
Niektóre z powikłań grypy mogą doprowadzić do trwałego inwalidztwa. Co zatem powinniśmy robić? Po pierwsze, warto wzmocnić swój układ odpornościowy, kładąc nacisk na profilaktykę.

Osoby z grupy ryzyka (ludzie starsi, przewlekle chorzy oraz niemowlęta) powinni szczepić się corocznie na grypę. Jeżeli nawet zdarzy się, że epidemiolodzy nie wytypowali trafnie szczepów, które nas w danym sezonie atakują, grypa u osoby szczepionej ma łagodniejszy przebieg i rzadziej wywołuje powikłania.

Zwykłym leczeniem zarówno w przypadku grypy, jak i przeziębienia jest „wyleżenie” choroby – układ immunologiczny organizmu w przeważającej większości przypadków jest w stanie zwalczyć wirusy przeziębienia i grypy. Możemy wówczas przyjmować leki łagodzące przebieg choroby: środki przeciwgorączkowe, preparaty ziołowe, leki przeciwkaszlowe i leki homeopatyczne. Leki działające bezpośrednio na wirusy w praktyce stosowane są w potwierdzonych przypadkach grypy – w większości mają one działania niepożądane.

Zdecydowanie złym rozwiązaniem jest „przechodzenie” choroby. Po pierwsze, układ odpornościowy jest wtedy narażony na zakłócenia wywołane nagłymi zmianami temperatury, a po drugie, chore osoby zarażają innych wokół siebie.