Problem wzdęć

Towarzyszące wzdęciom objawy są dość krępujące, dlatego wiele osób wstydzi się poprosić o pomoc. Tymczasem istnieją środki, które pomagają złagodzić te dolegliwości.

Wzdęcie to nieprzyjemne wrażenie pełności brzucha i jego rozdymania. Najczęstszym powodem tej dolegliwości jest gromadzenie się gazów w jelitach. Wzdęciom może towarzyszyć uczucie przelewania, a także inne nieprzyjemne dolegliwości, jak np. ból albo trudne do opanowania odbijanie czy puszczanie wiatrów. Wzdęcia narastają w ciągu dnia i stają się najbardziej dokuczliwe wieczorem. W nocy problem na ogół mija.

Pośpiech niewskazany
Na wzdęcia szczególnie narażone są osoby, które żyją w stresie, jedzą w pośpiechu, przyjmując posiłki rzadko, ale za to w sporych ilościach, często żują gumę albo mówią szybko i dużo. Pośpiech sprzyja połykaniu powietrza, przez co do brzucha dostaje się dodatkowa porcja gazów, które mogą się gromadzić, prowadząc do wzdęć, lub uwalniać się poprzez odbijanie się lub tzw. wiatry. Problem minie, jeśli dana osoba przestanie mówić szybko lub rozmawiać przy jedzeniu, za to będzie jeść częściej, ale wolniej i mniejsze porcje niż do tej pory.

Skomplikowane laboratorium
W przewodzie pokarmowym zachodzi wiele procesów, w wyniku których pokarm jest rozkładany i zamieniany na energię. Pozyskiwane z niego składniki są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Produktem wielu z tych przemian są gazy.

Szczególną rolę w trawieniu i wchłanianiu składników pokarmowych odgrywają bakterie kolonizujące jelito grube. W procesie fermentacji rozkładają one węglowodany, które nie zostały strawione w jelicie cienkim, a także białka. Najwięcej gazów powstaje wtedy, gdy do jelita grubego dostają się trudne do strawienia węglowodany. Spore ich ilości znajdują się w kapuście, grochu, cebuli, brokułach, brukselce, fasoli i soczewicy. Z tego właśnie powodu po tych produktach pojawiają się najbardziej uciążliwe dolegliwości.
Zwiększonemu wytwarzaniu gazów sprzyja również słodzenie napojów sorbitolem i fruktozą. Dodatkowa porcja gazów dostaje się do żołądka także z napojami gazowanymi. Najprostszym sposobem uniknięcia nieprzyjemnych objawów jest rezygnowanie z potraw, które je wywołują.

W przypadku rozkładu produktów białkowych (zwłaszcza jaj) problemem jest nie tyle ilość powstających gazów, co ich wyjątkowo nieprzyjemny zapach, za który odpowiada m.in. wytwarzający się siarkowodór.

Choroby układu pokarmowego
Czasami przyczyną wzdęć mogą być choroby układu pokarmowego. Prawie jedna trzecia Polaków, zwłaszcza po 60. roku życia, nie ma enzymu laktazy, który w jelicie cienkim trawi laktozę. U tych osób picie mleka powoduje fermentację tego cukru, zwiększenie wytwarzania gazów, a w efekcie wzdęcie brzucha. Aby uniknąć tych nieprzyjemnych dolegliwości lub je złagodzić, wystarczy zastąpić mleko jego przetworami, np. jogurtem czy kefirem. W tych produktach laktoza jest już częściowo rozłożona przez bakterie.
Nie zawsze problem tkwi w zwiększonym wytwarzaniu gazów. Częstą przyczyną jest też zespół jelita drażliwego. W chorobie tej mięśnie jelita pracują nieprawidłowo, reagując skurczem na rozciąganie przez treść pokarmową lub gazy. Chory cierpi z powodu silnych skurczowych bólów brzucha, zaparć lub biegunek (niekiedy występują one naprzemiennie), wzdęć, odbijania się lub wiatrów, zgagi czy uczucia przelewania.

Leki
Walkę ze wzdęciami należy rozpocząć od zmiany diety i trybu życia. To najskuteczniejszy sposób na pozbycie się dolegliwości. Jeśli jednak to nie przynosi rezultatu, wówczas warto polecić pacjentowi jeden z wielu dostępnych na rynku preparatów. Pomagają one łagodzić wzdęcia i inne towarzyszące im objawy.

Niektóre z tych leków sprzyjają łączeniu się pęcherzyków gazu, i w ten sposób ułatwiają usuwanie ich przez odbijanie lub wiatry. Dzięki temu zmniejsza się wypełnienie żołądka i jelit gazami. Leki te zawierają na ogół simetikon lub dimetikon. Są one często stosowane przed badaniami diagnostycznymi przewodu pokarmowego, takimi jak USG czy rentgen oraz przed gastroskopią.

Jeśli wzdęciom towarzyszą uciążliwe bóle brzucha, można zaproponować pacjentowi lek rozkurczowy. Zaznaczmy jednak, że nie wolno nadużywać leków z tej grupy, bo „rozleniwiają” one jelita i przy zbyt częstym stosowaniu mogą nawet nasilić wzdęcia.

We wzdęciach brzucha pomocny może być także węgiel leczniczy. Jego zaletą jest zmniejszanie przykrego zapachu gazów. Niestety, węgla nie można stosować razem z innymi lekami, ze względu na jego silne właściwości wiązania różnych substancji. Poza tym lek ten nie powinien być zażywany w trakcie posiłku, gdyż jedzenie zmniejsza jego skuteczność. Oprócz tego, węgiel uniemożliwia wchłanianie z przewodu pokarmowego ważnych dla zdrowia składników odżywczych.

Dobroczynne zioła
Działanie przewodu pokarmowego skutecznie regulują mieszanki ziołowe. Wiele ziół jest znanych z właściwości wiatropędnych, dzięki czemu łagodzą uczucie pełności i wzdęcia. Wśród nich najpopularniejsze są: koper włoski, kminek i kolendra siewna. Popularnym środkiem na zaburzenia trawienia, takie jak niestrawność i wzdęcia, jest mięta. Stosując kminek do przygotowywania potraw, można ograniczyć tworzenie się gazów. Rumianek zawarty w mieszankach ziołowych działa rozkurczowo, łagodząc kolki i bóle brzucha spowodowane skurczem żołądka lub jelit.

Jeśli wzdęciom towarzyszy silny ból brzucha albo objawy nie mijają (mimo zmiany trybu życia i prób samoleczenia), wówczas należy skierować pacjenta do lekarza, który wykluczy poważniejsze dolegliwości i dobierze właściwe leczenie.