Probiotyki w dolegliwościach intymnych

Równowaga mikrobiologiczna środowiska pochwy jest niezwykle ważna. W utrzymaniu kwaśnego pH miejsc intymnych bardzo pomocne są dostępne bez recepty probiotyki.

Wyraz „probiotyk” znaczy dokładnie „dla życia” i pochodzi od greckich słów pro bios. Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia probiotyki są żywymi drobnoustrojami, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. Wyróżnia się preparaty podawane drogą doustną lub miejscowo – np. dopochwowo. Najczęściej podawanymi probiotykami są wyselekcjonowane kultury bakterii kwasu mlekowego lub drożdży. Pełnią one rolę immunomodulacyjną, pomagają zachować prawidłowy skład flory fizjologicznej.

Flora fizjologiczna
W wielu miejscach ludzkiego ciała drobnoustroje żyją w harmonii z ich zdrowymi gospodarzami. Szacuje się, że liczebność prawidłowej mikroflory u dorosłego człowieka wynosi około 1014 komórek bakterii. Głównie są to organizmy beztlenowe lub względnie beztlenowe. W każdym anatomicznym miejscu, w którym bytuje prawidłowa flora, zawsze przeważa jeden gatunek drobnoustroju. Stan równowagi mikrobiologicznej może się zmieniać wraz z wiekiem, w okresie podawania leków przeciwbakteryjnych lub na skutek naruszenia prawidłowej budowy anatomicznej.

Naturalne działanie
Można wyliczać wiele korzyści wynikających z obecności naturalnej flory bakteryjnej w organizmie człowieka. Do najważniejszych należy zapewnienie oporności na zakażenia. Bakterie flory fizjologicznej zajmują powierzchnie komórek gospodarza, tym samym uniemożliwiając adherencję bakterii chorobotwórczych. Ponadto niektóre bakterie prawidłowej flory wytwarzają substancje metaboliczne, które hamują rozwój innych bakterii. Jako przykład może posłużyć flora fizjologiczna układu pokarmowego, wydzielająca krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które hamują wzrost wywołujących zapalenie jelit bakterii z rodzaju Salmonella. Kolejną korzyścią wynikającą z obecności fizjologicznej flory bakteryjnej jest stymulowanie układu odpornościowego do ochrony przed organizmami chorobotwórczymi.

Niezbędna do prawidłowego przebiegu procesów krzepnięcia krwi witamina K wydzielana jest przez florę układu pokarmowego. Poza tym bakterie jelitowe znacząco usprawniają procesy trawienne. Wyjałowione, najczęściej po antybiotykoterapii, jelita są osłabione, przez co następują zaburzenia prawidłowego wchłaniania substancji odżywczych.

Flora fizjologiczna dróg moczowo-płciowych
Flora bakteryjna cewki moczowej nie jest bogata, większość bakterii to organizmy gramdodatnie. U mężczyzn cewka moczowa jest dłuższa i bardziej sterylna, dzięki czemu skuteczniej chroni przed infekcjami dróg moczowych. U kobiet dużo częściej dochodzi do powstawania stanów zapalnych pęcherza moczowego. Jest to spowodowane m.in. tym że ujście cewki znajduje się w bliskim sąsiedztwie z pochwą.

Flora pochwy jest bogata w bakterie beztlenowe. U kobiet okresu reprodukcyjnego najliczniejszą grupą są gatunki Lactobacillus. Bakterie te wydzielają kwas mlekowy, który pomaga utrzymać kwaśne środowisko w pochwie, tzn. około 3,8-4,5 pH. Niskie wartości pH wydzieliny pochwy hamują wzrost innych rodzajów bakterii.

Najczęstszą przyczyną stanów zapalnych pochwy jest antybiotykoterapia. Zmniejsza fizjologiczne stężenie Lactobacillus i podnosi pH w pochwie. Skutkuje to wzmożonym namnażaniem się drożdżaków oraz innych bakterii. Nasilone infekcje wywołane drożdżakami stanowią szczególny problem, gdyż organizmy te nie są wrażliwe na antybiotyki i ich eradykacja jest trudna. Poza antybiotykoterapią do zaburzeń równowagi mikrobiologicznej pochwy prowadzić mogą czynniki takie, jak: stosowanie środków antykoncepcyjnych, krwawienie miesiączkowe, ciąża, częste wizyty na basenie oraz takie zwyczaje higieniczne, jak np. irygacje dopochwowe. Zaburzona flora bakteryjna (na przykład przez irygację) odbudowuje się dopiero po upływie trzech dni. Dlatego tak istotne jest regularne stosowanie probiotyków w postaci żeli lub mydeł. Włączenie takich preparatów do codziennej higieny gwarantuje prawidłowe funkcjonowanie mikroflory dróg moczowo-płciowych. U kobiet w wieku pomenopauzalnym flora bakteryjna pochwy jest zmieniona. W miejsce pałeczek kwasu mlekowego w kanale pochwy pojawiają się pałeczki gram-ujemne, stąd kolejnym wskazaniem do stosowania probiotyków jest okres klimakterium.

Odpowiedni probiotyk
Zgodnie za stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego bakterie zawarte w preparatach probiotycznych powinny być dopasowane do naturalnej flory populacji kobiet, do których są skierowane. Wynika to z faktu, że skład mikroflory pochwy charakteryzuje się dużą zmiennością w obrębie różnych regionów geograficznych świata. Dlatego pożądane jest, aby Polki stosowały preparaty probiotyczne z bakteriami pochodzenia polskiego.

Dolegliwości intymne kobiet
Do najczęściej występujących dolegliwości intymnych kobiet należą bakteryjne i grzybicze zapalenia pochwy. Ich pierwszymi objawami są uczucie pieczenia, świąd oraz upławy. Gdy mają niewielki stopnień nasilenia, zazwyczaj doraźną poprawę przynoszą dostępne w aptekach bez recepty preparaty probiotyczne. Skuteczne są stosowane dopochwowo kapsułki lub globulki, ponieważ działają szybko po podaniu miejscowym. Dłużej należy poczekać na efekt działania preparatów doustnych. Zawarte w nim bakterie kolonizują końcowy odcinek przewodu pokarmowego po uprzednim pasażu całej jego długości. Następnie kolonizują pochwę. W przypadku gdy powyższe sposoby nie przyniosły oczekiwanych efektów, konieczna jest konsultacja lekarska. Najczęściej ginekolog, po pobraniu wymazu oraz zleceniu badania mikrobiologicznego w celu identyfikacji patogenu, wdraża leczenie antybiotykami.

Profilaktyka
Aby unikać dolegliwości intymnych, kobiety powinny przestrzegać prawidłowej codziennej higieny dróg moczowo-płciowych. Przede wszystkim zaleca się stosowanie płynów do higieny intymnej o pH na poziomie 5,5, które odpowiada kwaśnemu środowisku pochwy. Zawarte w nich pałeczki kwasu mlekowego pomagają zapobiegać rozwojowi flory patologicznej. Kolejnym zaleceniem jest ograniczenie nadmiernego korzystania z toalet publicznych, solariów, saun czy basenów, gdyż są one siedliskami bardzo wielu bakterii. Stan zdrowia kobiet powinien być monitorowany przez lekarzy ginekologów, dlatego przynajmniej raz w roku kobiety powinny zgłaszać się na wizyty w celu wykonania badania cytologicznego.