Podstępne nadciśnienie

Nadciśnienie tętnicze jest jedną z najczęstszych chorób w Polsce. Około 35 proc. dorosłych osób w naszym kraju cierpi na tę chorobę, często zupełnie nie zdając sobie z tego sprawy. Dwukrotnie częściej dotyka ona kobiety niż mężczyzn.

Ciśnienie tętnicze krwi jest siłą jaką przepływający strumień krwi wywiera na ścianę naczyń krwionośnych. Wyrzut krwi przez kurczący się mięsień lewej komory serca, powoduje wzrost ciśnienia w tętnicach. Najwyższa jego wartość nazywa się ciśnieniem skurczowym. Najniższa wartość ciśnienia tętniczego występuje w chwili zakończenia skurczu komór serca i jest określana jako ciśnienie rozkurczowe.

Zmierz ciśnienie
O nadciśnieniu mówimy wówczas, gdy ciśnienie tętnicze krwi, przy wielokrotnych pomiarach, przekracza wartości określane jako prawidłowe (co najmniej 2 pomiary podczas kolejnych wizyt lekarskich). Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia granicę oddzielającą ciśnienie prawidłowe od podwyższonego stanowi wartość 140/90 mm Hg.

U osób w wieku podeszłym często obserwuje się podwyższone ciśnienie skurczowe – powyżej 160 mm Hg, przy prawidłowym ciśnieniu rozkurczowym – poniżej 90 mm Hg. Ciśnienie takie nazywamy izolowanym nadciśnieniem skurczowym. Należy je obniżać bez względu na wiek chorego. Jest ono bowiem jedną z przyczyn powstania m. in. powikłań naczyniowo-sercowych.

Skąd się bierze?
Jedynie u ok. 5 proc. osób z nadciśnieniem tętniczym udaje się określić jego przyczynę. Do najczęściej spotykanych należą: niektóre choroby nerek, choroby nadnerczy, zaburzenia hormonalne. U ponad 90 proc. wszystkich chorych przyczyna powstawania nadciśnienia nie jest do końca wyjaśniona – takie nadciśnienie nazywa się tzw. nadciśnieniem pierwotnym. Jego rozwój przypisuje się wielu, nakładającym się na siebie czynnikom:

• dziedzicznym
• środowiskowym, tj.: położenie geograficzne, stopień uprzemysłowienia, tryb życia, aktywność zawodowa, dieta
• fizjologicznym – dysfunkcje narządów biorących udział w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia tętniczego.

Pierwszy sygnał
Początkowo, przez długi okres, ciśnienie pierwotne rozwija się zupełnie bezobjawowo. Sygnałem ostrzegawczym powinno być utrzymujące się podwyższone ciśnienie krwi. Najczęściej ujawnia się ono w 4 i 5 dekadzie życia. Nieleczone, powoduje uszkodzenia niektórych narządów.

Podwyższone ciśnienie krwi zwiększa opór w układzie naczyniowym, co może prowadzić do przerostu mięśnia serca i dalej do jego niewydolności. Nadciśnienie ma ogromny wpływ na rozwój miażdżycy naczyniowej, która jest bezpośrednią przyczyną powstania choroby wieńcowej, a w konsekwencji zawału serca. Zmiany miażdżycowe są również odpowiedzialne za wystąpienie większości udarów mózgu i niedokrwienia kończyn dolnych. Nadciśnienie tętnicze prowadzi także do uszkodzenia nerek. Zaburzenia funkcji nerek występują jednak późno w przebiegu choroby, po wielu latach jej trwania.

Styl życia
Leczenia farmakologicznego nie można prowadzić na własną rękę – zawsze musi być ono ustawione przez lekarza.

Celem leczenia nadciśnienia tętniczego jest uzyskanie trwałego obniżenia ciśnienia krwi, do wartości możliwie jak najbardziej zbliżonych do prawidłowych. U osób młodszych należy dążyć do obniżenia ciśnienia poniżej 120-130/80mmHg, u osób starszych – poniżej 140/90 mm Hg. Bardzo istotnym elementem w leczeniu nadciśnienia jest zmiana stylu życia i wykształcenie nowych nawyków zachowań:

• utrzymanie prawidłowej masy ciała. Wskaźnik masy ciała BMI (obliczony: BMI = masa ciała (w kg)÷ wzrost (w m) x 2 powinien być mniejszy niż 24.
• ograniczenie spożycia soli kuchennej, tłuszczów i alkoholu
• zaprzestanie palenia papierosów
• wprowadzenie do diety potraw jarskich, i pokarmów z dużą ilością błonnika oraz wapnia, potasu i kwasów tłuszczowych omega-3 zawartych w rybach morskich
• regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych.

#NA CO UWAŻAĆ:

1. Rytm dobowy ciśnienia charakteryzuje się wyraźnym spadkiem wartości ciśnienia w godzinach nocnych i jego szybkim wzrostem w godzinach porannych – bezpośrednio po przebudzeniu. Brak nocnego spadku ciśnienia świadczy o większym ryzyku powikłań sercowo-naczyniowych.
2. Nadciśnienie tętnicze występuje dwukrotnie częściej u osób, których jedno lub oboje rodzice cierpieli na tę chorobę. Czynniki genetyczne usposabiające do nadciśnienia związane są z zaburzeniami funkcji nerek.
3. Ciśnienie tętnicze wykazuje dużą zmienność, zarówno w krótkich odstępach czasu, jak i w ciągu doby.
4. Chory na nadciśnienie może wykonywać bardziej intensywne wysiłki fizyczne dopiero po normalizacji ciśnienia. Mimo to, powinien unikać wysiłku o bardzo dużym nasileniu. Zaleca się systematyczną aktywność fizyczną dostosowaną do stopnia wydolności organizmu.