Pielęgnacja skóry wrażliwej

Problem skóry wrażliwej dotyczy wielu osób niezależnie od płci. Wiąże się on z nadreaktywnością skóry na kosmetyki oraz liczne czynniki zewnętrzne. Podstawowa zasada pielęgnacji skóry wrażliwej brzmi: im mniej, tym lepiej.

Skóra wrażliwa charakteryzuje się łatwym zaczerwienianiem, przesuszaniem, pieczeniem, najczęściej po zastosowaniu codziennych środków pielęgnacyjnych lub działaniu czynników atmosferycznych (słońce, wiatr, niska temperatura). Nadwrażliwość skóry wiąże się z jej powierzchownym uskodzeniem, np. zniszczeniem płaszcza lipidowego lub też współistnieje z pewnymi schorzeniami dermatologicznymi, np. kontaktowym zapaleniem skóry, atopowym zapaleniem skóry, trądzikiem zwykłym, trądzikiem różowatym, rumieniem naczynioruchowym. Oprócz wymienionych chorób czynnikami powodującymi nadwrażliwość mogą być: skóra sucha, skóra cienka oraz naczyniowa, a także skóra skłonna do podrażnień wskutek nieprawidłowej pielęgnacji lub w procesie fizjologicznego starzenia się.
Uszkodzenie płaszcza lipidowego
Stosowanie silnie odtłuszczających mydeł i detergentów o zasadowym pH oraz kąpiele w gorącej wodzie mogą zwiększać nadwrażliwość skóry. Takie postępowanie doprowadza do naruszenia naturalnego płaszcza wodno-lipidowego powierzchni skóry, który stanowi swoistą barierę ochronną. Uszkodzenie tego płaszcza w konsekwencji powoduje przyspieszenie utraty wody z powierzchni naskórka i przyczynia się do znacznej zmiany wyglądu skóry. Można wtedy zauważyć pojawienie się rumienia, zmatowienie, złuszczanie, a także mikroskopijne przerwy w ciągłości naskórka. Wywołuje to uczucie pieczenia, mrowienia, szczypania, a także powoduje duże napięcie skóry i jej szorstkość, co wzmaga uczucie dyskomfortu.
Prawidłowa pielęgnacja
Podstawowa zasada pielęgnacji skóry wrażliwej brzmi: im mniej, tym lepiej. Oznacza to, że powinniśmy używać kosmetyków, które mają jak najmniej składników. Należy także unikać konserwantów, dodatków zapachowych, barwników. Ostrożnie należy podchodzić do kosmetyków reklamowanych jako naturalne. Bywa, że drażnią one silniej niż syntetyczne.

Kremy przeznaczone dla skóry wrażliwej powinny zawierać substancje kojące, między innymi: alantoinę, wazelinę, parafinę, wodę termalną, wyciąg z rumianku. Ważne są również filtry słoneczne, które eliminują szkodliwe działanie ultrafioletu. W przypadku skóry wrażliwej najbezpieczniej jest korzystać z dostępnych w aptekach dermokosmetyków, które nie tylko zmniejszają ryzyko podrażnienia, ale także wykazują działanie lecznicze, między innymi poprzez odtwarzanie płaszcza lipidowego, oraz działanie ochronne na naczynia krwionośnie, w tym zmniejszanie rumienia naczynioruchowego.

Szczególnie trudnym okresem dla osób ze skórą wrażliwą jest zima. W tym czasie skóra narażona jest nie tylko na działanie mrozu, wiatru oraz gwałtownych zmian temperatur, lecz także suchego powietrza związanego z działaniem kaloryferów. W tym okresie należy pamiętać nie tylko o intensywnym nawilżeniu, ale także o smarowaniu skóry natłuszczającym preparatem stanowiącym naturalną barierę ochronną.

Skóra sucha i wrażliwa narażona jest na utratę elastyczności i odwodnienie, wymaga stosowania preparatów półtłustych, odżywczych, ale nie za ciężkich. Zbyt tłusty krem zaburza mechanizmy obronne skóry, utrudnia wymianę ciepła i parowanie, może powodować rozszerzanie naczynek krwionośnych. Niskie temperatury mogą też powodować wnikanie naczynek w głębsze warstwy skóry, zmniejszając tym samym ukrwienie jej powierzchni. Efektem jest poszarzała, ziemista cera.

Cera wrażliwa z tendencją do pękających naczynek cierpi zimą najbardziej, dlatego wymaga szczególnej pielęgnacji. Poddawanie jej gwałtownym zmianom temperatury powoduje, że naczynka krwionośne kurczą się i rozszerzają na przemian. Stanowi to dla nich duży wysiłek i jeśli są zbyt kruche – pękają.

Dla tak delikatnej cery najlepsze są kremy wzbogacone o substancje wzmacniające, uszczelniające i obkurczające naczynka. Może to być: rutyna, witaminy C i K, wyciąg z kasztanowca, arniki, hamamelisu lub miłorzębu japońskiego. Szczególnie polecam witaminę C, która jest silnym przeciwutleniaczem. Poprawia ona ukrwienie skóry i bierze udział w syntezie kolagenu, przy czym najkorzystniej działa w połączeniu z rutyną. Rutyna oprócz tego, że uelastycznia naczynia krwionośne, przedłuża działanie witaminy C, spowalniając jej utlenianie.
Pomimo licznych problemów związanych ze skórą wrażliwą, należy jednak pamiętać, iż właściwa pielęgnacja prowadzi do poprawy jej wyglądu oraz zmniejszenia lub nawet zlikwidowania jej nadreaktywności.

ZASADY PIELĘGNACJI SKÓRY WRAŻLIWEJ

• Nie myj twarzy bezpośrednio przed wyjściem na dwór i po przyjściu z dworu. Odczekaj piętnaście minut. Do mycia nie używaj mydła, ponieważ pozbawia ono skórę tłuszczowej warstwy ochronnej oraz zawiera substancje zapachowe i detergenty, które mogą powodować podrażnienia. Z tego powodu nie stosuj również kosmetyków zawierających alkohol. Najlepsze będą łagodnie myjące żele o neutralnym pH przeznaczone dla skóry wrażliwej.
• Unikaj czynników drażniących oraz powodujących rozszerzanie naczyń krwionośnych, takich jak: zmiana temperatur, ultrafiolet (słońce i solarium), wysokie temperatury (sauna), kosmetyki drażniące, peelingi mechaniczne, alkohol.
• Stosuj krem intensywnie nawilżający na noc, a w ciągu dnia krem fotoprotekcyjny zawierający m.in. filtr UV. Jeśli skóra wykazuje skłonność do czerwienienia się, krem powinien zawierać również składniki działające ochronnie na naczynia (witamina C, K, krzem, algi morskie, miłorząb japoński, krwawnik, arnika górska, kasztanowiec zwyczajny, nagietek).
• Zabezpiecz płaszcz lipidowy skóry, stosując emolienty na bazie parafiny, wazeliny, hipoalergicznej lanoliny, olejków roślinnych, ogórecznika lekarskiego, pszenicy i awokado. Drugą grupę preparatów stanowią humektanty chłonące wodę (glikol propylenowy, gliceryna, ceramidy, mocznik, kwas mlekowy).
• Dbaj o usta. Pozbawione gruczołów łojowych są bardzo wrażliwe na działanie mrozu, wiatru i słońca – mogą pękać i pierzchnąć. Do ich pielęgnacji stosuj tłuste pomadki lub sztyfty ochronne. Unikaj pomadek pudrowych oraz tych o przedłużonym działaniu, ponieważ wysuszają one usta.

dr n. med. Elżbieta Szymańska
Centrum Profilaktyki i Terapii NZOZ w Warszawie