Kwas foliowy – dlaczego jest tak ważny?


O kwasie foliowym mówi i pisze się dość mało, a przecież jego znaczenie dla organizmu jest ogromne. Wystarczy powiedzieć, że niedobór tego związku może spowodować nie tylko powstanie ciężkich zaburzeń rozwojowych u płodu, ale także niedokrwistość, ciężką biegunkę a nawet upośledzenia funkcji układu nerwowego.

Kwas foliowy, czyli witaminę B9, odkryto dość przypadkowo na przełomie lat 30-tych i 40-tych XX wieku, kiedy to zauważono, że na wywoływaną sztucznie u niektórych ssaków niedokrwistość, świetnym lekiem okazują się być… drożdże. Badania kontynuowano, aż okazało się, że drogocenny związek występuje w wielu produktach spożywczych takich jak lucerna, otręby czy szpinak, z którego wreszcie w 1941 roku wyodrębniono związek nazwany kwasem foliowym, czyli potocznie mówiąc – kwasem liściastym (od łac. folium – liść).

Witamina B9 jest jasnożółtą substancją łatwo rozpuszczalną w wodzie, ale uwaga – wrażliwą na wysokie temperatury i światło słoneczne. Pamiętać zatem musimy, że gotowanie, smażenie czy pieczenie produktów zawierających kwas foliowy znacznie obniża jego wartość. Dlatego mimo, iż występuje w przyrodzie dość powszechnie, łatwo o niedobory witaminy B9 w naszym organizmie.

Warto dodać, iż kwas foliowy jest tak zwaną witaminą egzogenną, czyli nie syntetyzowaną w organizmie. Częste jego niedobory występują nie tylko ze względu na nieprawidłowości w codziennej diecie, ale również – spożywania powszechnie przetwarzanej żywności, która tego kwasu zawiera coraz mniej. I tu zaczynają się problemy. Kwas foliowy bowiem, bierze udział w bardzo wielu procesach metabolicznych, w syntezie związków zwanych purynami, pirymidynami i aminokwasami. Odgrywa także ważną rolę w procesie podziału komórek, a wraz z witaminą B12 współuczestniczy w regulacji tworzenia i dojrzewania czerwonych krwinek. Dlatego kiedy w organizmie odpowiedniej ilości kwasu foliowego zaczyna braknąć, możemy szybko zacząć mieć kłopoty z niedokrwistością, biegunką, a jeśli stan ten będzie się przedłużał – ze skutkami spowolnienia syntezy DNA i podziału komórek, czy nawet upośledzenia funkcji układu nerwowego. W rezultacie zaczną nasilać się procesy miażdżycowe, co może później objawiać się chorobą niedokrwienną serca a nawet udarami mózgu. Zaburzenia dotyczące podziału komórek, sprzyjają powstawaniu raka, a więc niedobór witaminy B9 może powodować transformacje nowotworowe.

Z udziałem kwasu foliowego powstają niezwykle ważne dla równowagi psychicznej związki, takie jak serotonina czy noradrenalina. Pierwszy z nich działa kojąco, uspokajająco, nastrajając nas optymistycznie, drugi odpowiedzialny jest za dynamikę i aktywność organizmu. Można więc śmiało powiedzieć, że niedobory witaminy B9 są jedną z ważniejszych przyczyn zaburzeń o podłożu depresyjnym. Jednym z najważniejszych problemów jest niewystarczająca ilość kwasu foliowego u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży, a to ważne, ponieważ witamina B9 warunkuje prawidłowe procesy metaboliczne i wzrost komórek. W związku z ogromnym nasileniem tych procesów w trakcie ciąży, znacznie zwiększa się jej dobowe zapotrzebowanie. Panie, które spodziewają się dziecka, a jeszcze lepiej – które wiedzą, że chcą w najbliższym czasie zajść w ciążę, powinny co najmniej raz dziennie brać tabletkę 0,4 mg witaminy B9 rozpoczynając jej przyjmowanie przynajmniej na miesiąc przed planowanym zapłodnieniem. Pamiętajmy, że między 18 a 28 dniem od poczęcia rozpoczyna się kształtowanie mózgu i rdzenia kręgowego. Podawanie takich preparatów zmniejsza o 75 % u nie narodzonych jeszcze dzieci możliwość występowania tak zwanej cewy nerwowej (czyli tworzącego się u płodu „zalążka” układu nerwowego), wad wrodzonych takich jak bezmózgowie, przepuklina mózgowo-rdzeniowa, rozszczepy kręgosłupa, wodogłowie oraz generalnie zmniejszy liczbę poronień i innych komplikacji ciążowych. W Polsce prowadzony jest pod patronatem Instytutu Matki i Dziecka Narodowy Program Zdrowia w ramach Pierwotnej Profilaktyki WCN, gdzie szeroko propagowane jest spożycie kwasu foliowego w dawce 0,4 mg wśród młodzieży i kobiet w wieku rozrodczym. Jest to szczególnie ważne w naszym kraju, gdzie mamy wysoką liczbę ciąż nieplanowanych, a wskaźnik występowania wad cewy nerwowej jest jednym z najwyższych w Europie.

Ostatnio kwas foliowy spotkał kolejny awans.
Jak wykazały badania – B9 jest ważnym czynnikiem w profilaktyce chorób układu krążenia. Uczestnicząc w metabolizmie homocysteiny, zmniejsza ryzyko zamykania się tętnic, zwłaszcza u mężczyzn, a tym samym zmniejsza ryzyko zawału czy udaru mózgu. Warto także podkreślić, iż przyjmowanie 0,4 mg kwasu foliowego raz dziennie, w pełni zabezpiecza średnie zapotrzebowanie organizmu na tę witaminę. Spożycie dużych dawek kwasu foliowego może mieć niepożądane skutki, np. w postaci utrudnienia rozpoznania niedoboru witaminy B12.


#czy wiesz że…

W roku 1935 naukowcy Wills i Stewart przeprowadzili następujący eksperyment. Podawali małpom racje żywnościowe ubogiej ludności Bombaju, wywołując u ich niedokrwistość, która ustąpiła po podaniu autolizowanych drożdży. W 3 lata później Wills i Evans potwierdzili przydatność kliniczną preparatów drożdży u pacjentów chorych na niedokrwistość makrocytową (megaloblastyczną). W owym czasie Stockstad i Mauming wykazali, że kurczęta potrzebują do wzrostu nie znanego dotąd czynnika, który nazwali “factor U”. Znajdował się on w drożdżach, otrębach i lucernie. W 1941r. Mitchell, Shunell i Wiliams otrzymali ze szpinaku związek, który nazwali kwasem foliowym. Wreszcie w roku 1946 Augier wraz ze współpracownikami zsyntetyzował kwas pteroiloglutaminowy.

Zawartość folacyny w 100 g produktu

  • poniżej 5 mg: polędwica sopocka, polędwica z indyka, ryby (mintaj, morszczuk, śledzie), owoce (śliwki, brzoskwinie, jabłka, morele)
  • 5-50 mg: mleko, sery dojrzewające i twarogowe, kurczaki, indyki, ziemniaki, pieczywo, płatki kukurydziane, kasze: gryczana i jęczmienna, ryby (dorsze, makrele), owoce (banany, truskawki, kiwi), warzywa (kalarepy, pomidory), orzechy
  • 50-100 mg: warzywa (kapusta włoska, sałata, brokuły, brukselka, pietruszka – korzeń, ryż brązowy, mąka pszenna, wrocławska, jaja, płatki owsiane, wątroba wieprzowa
  • 150-250 mg: warzywa (szpinak, pietruszka – natka, fasola biała, groch), wątroba cielęca
  • powyżej 250 mg: wątroba wołowa, wątroba drobiowa – kurczak, soja, zarodki pszenne, otręby pszenne, drożdże piekarskie.
4.5/5 - (121 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH