Gdy swędzi głowa… wszawica


Wszawica to choroba zakaźna, często kojarzona z brudem i biedą. Skojarzenia te często są błędne, ponieważ choroba ta występuje na całym świecie, również w środowiskach o wysokim statusie socjoekonomicznym i w dobrych warunkach higienicznych.

Wszawica (pediculosis) jest chorobą wywoływaną przez zakażenie wszą ludzką głowową, odzieżową lub łonową. Są to pasożyty niewielkich rozmiarów (od 0,35-6 mm długości), żywiące się krwią ludzką. Najczęstszą formą zakażenia jest wszawica głowowa. Występuje ona głównie u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym (od 4 do 11 lat), chociaż teoretycznie może wystąpić w każdej grupie wiekowej. Do zakażenia dochodzi przeważnie przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub pośrednio, np. przez wspólnie używane czapki, grzebienie, szczotki itp.

Wesz może występować we wszystkich rodzajach włosów, lecz najszybciej przemieszcza się we włosach krótkich. Najchętniej pasożytuje na skórze owłosionej głowy, w okolicy skroniowej i potylicznej. Przeważnie w zakażonej skórze głowy bytuje około 10 wszy, chociaż opisano przypadki, gdzie liczba pasożytów była liczona w setkach.

Manifestacja zakażenia
W początkowym okresie zakażenia (tygodnie, a nawet miesiące) wszawica może przebiegać bezobjawowo. Zdarza się, że pasożyty zostają przypadkowo odkryte podczas czesania lub mycia głowy. Dorosłe wszy trudno jest zauważyć w czasie oglądania głowy, ponieważ dostosowują swoją barwę do koloru włosów człowieka. Łatwo jest natomiast znaleźć gnidy – malutkie, milimetrowe szaro-białe kuleczki, przyklejone u nasady włosów. Najczęściej można je dostrzec za małżowinami usznymi i na potylicy.

Dopiero przy nasilonym zakażeniu dominującym objawem jest świąd, który jest wynikiem reakcji alergicznej na ślinę pasożytów. W miejscach zadrapania powstają przeczosy, które wtórnie mogą ulec nadkażeniu bakteryjnemu. Odczynowo może dojść do powiększenia szyjnych i karkowych węzłów chłonnych.

Wszy na ogół nie przenoszą chorób. Za pośrednictwem tych owadów może dojść do zakażenia jedynie Borrelia recurrentis i rozwoju groźnego duru powrotnego.


Preparaty przeciw wszawicy

Wszawica odzieżowa i łonowa
Inne, rzadziej spotykane postacie kliniczne wszawicy to wszawica odzieżowa i wszawica łonowa. Pierwsza z nich występuje na ciele okrytym odzieżą, na bieliźnie lub wierzchniej odzieży, a gnidy są przyklejone do wewnętrznej strony bielizny lub ubrania, głównie do szwów.

Ze względów epidemicznych jest to najważniejsza postać wszawicy, gdyż wesz odzieżowa przenosi dur wysypkowy, gorączkę powrotną i okopową. Zakażenie jest prawie wyłącznie związane z niewłaściwą higieną osobistą i złymi warunkami sanitarnymi. Z tego względu obecnie choroba ta dotyczy głównie osób bezdomnych oraz żołnierzy i cywili przebywających na terenach objętych wojną. Nierzadko u tych osób spotyka się zakażenie kilkoma typami wszy.

Wszawica łonowa występuje głównie na owłosionej części okolicy łonowej, rzadziej na owłosionych częściach innych okolic ciała (brzucha, klatki piersiowej, brwiach i powiekach). Choroba ta dotyczy zazwyczaj osób dorosłych i przenosi się głównie podczas kontaktów intymnych. Dzieci chorują na nią niezmiernie rzadko, a zakażenie dotyczy przeważnie owłosionej skóry głowy i rzęs.

Metody zwalczania pasożytów
W przypadku stwierdzenia wszawicy należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który poleci odpowiedni preparat zwalczający pasożyty. Ważne jest, aby dobrać maksymalnie skuteczne leczenie przy jak najmniejszej toksyczności preparatu. Zwalczanie zakażenia domowymi sposobami nie powinno być praktykowane, ponieważ jest uciążliwe i nie przynosi oczekiwanych rezultatów.

W Polsce w sprzedaży aptecznej dostępne są szampony, płyny oraz roślinne nalewki octowe. Dostępne są szampony z permetryną (w stężeniu 1%), których mechanizm działania polega na zmianie przewodnictwa nerwowego w organizmie wszy i do jego porażenia. Szampon pozostawia się na skórze głowy na 10 minut, po czym dokładnie się go spłukuje. Kurację można w razie potrzeby powtórzyć po tygodniu. Preparat zarejestrowany jest do użytku dla dzieci od 3. roku życia.

Innymi związkami przeciwwszawiczymi są pyretryny. Ich źródłem są kwiaty złocienia dalmatyńkiego. Działanie tych związków polega także na zaburzeniu przewodnictwa nerwowego w ciele pasożyta. Preparaty te nie mogą być stosowane u małych dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących.

Kolejnym lekiem przeciwko wszawicy jest melation – łatwopalny organiczny środek owadobójczy. W badaniach ocenia się, że po zastosowaniu tego leku w ciągu pięciu minut giną niemal wszystkie pasożyty i około 95 proc. ich jaj. W literaturze opisano jednak przypadki oporności wszy na związki pyretryny oraz często współistniejącą oporność na melation (doniesienia z Wielkiej Brytanii).

Nietoksyczną i bardzo skuteczną metodą pozbycia się wszawicy jest stosowanie preparatów z grupy silikonów: dimetikonu i cyklometikonu. Związki te można stosować nawet u dzieci od 6. miesiąca życia, u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Wspomniane substancje dokładnie pokrywają wszy i ich jaja, przez co blokują ich funkcje życiowe. Dodatkowo powodują zaburzenia gospodarki wodnej (odwodnienie) wszy, dzięki czemu zmniejsza się ich przyleganie do powierzchni włosa. Preparaty z dimetikonem i cyklometikonem nakłada się na suche włosy na co najmniej osiem godzin, następnie należy je dokładnie umyć. Aby zapobiec nawrotowi infekcji, taką kurację można powtórzyć po siedmiu dniach.

Co po leczeniu?
Oprócz wymienionych zabiegów należy pamiętać, aby wyprać i wygotować bieliznę osobistą, a wełniane ubrania dokładnie wyprasować gorącym żelazkiem.

Jeżeli po zastosowanym leczeniu we włosach pozostaną martwe gnidy, można je usunąć, płucząc umyte wcześniej włosy ciepłym, roztworem octu i wody (1:2), a następnie wyczesać je po kilku godzinach gęstym grzebieniem.

Zapobieganie
Nie ma skutecznych metod zapobiegania wszawicy poza częstą kontrolą włosów (dwa razy w tygodniu), zwłaszcza u dzieci przebywających w dużych skupiskach – przedszkolach, szkołach, na koloniach, w parkach rozrywki – oraz stosowaniu podstawowych zasad higieny.

4.5/5 - (274 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH