Fotostarzenie - Nadmiar słońca dodaje lat

Fotostarzenie – Nadmiar słońca dodaje lat


Fotostarzenie to zmiany wywołane przede wszystkim przez promieniowanie ultrafioletowe. Ma ono niewiele wspólnego z naturalnym procesem starzenia się skóry, który – jak wskazują niektóre badania – bez oddziaływania UV byłby widoczny dopiero około 60. roku życia.

Przyjmuje się, że właściwa ochrona przed promieniowaniem UV, rozpoczęta w dzieciństwie, pozwoliłaby na zmniejszenie objawów starzenia się skóry nawet o 80 proc. Przy częstej ekspozycji skóry na działanie promieni słonecznych zmieniają się proporcje między białkami – zwiększa się ilość włókien elastyny przy jednoczesnym znaczącym zmniejszeniu ilości włókien kolagenowych. Włókna elastyny stają się kleiste i tracą sprężystość. Proces ten prowadzi do zmniejszenia elastyczności skóry, jej marszczenia i tworzenia się nierówności.

Fragmentacja białek
Fale promieniowania UVA są dłuższe niż UVB i przenikają do głębszych warstw skóry, gdzie oddziałują na komórki macierzy skóry nazywane fibroblastami oraz białka macierzy, takie jak kolagen i włókna sprężyste, odpowiadające za sprężystość skóry. Białka macierzy, z kolagenem na czele, tworzą podporę dla struktur skórnych – naczyń krwionośnych i górnych warstw tkanki podskórnej. Pod wpływem słońca to misterne i regularne rusztowanie ulega zburzeniu. Fragmentuje się, degeneruje i tworzy nieregularny układ poszarpanych włókien lub brył, które w takiej postaci nie mogą pełnić swej roli. W skórze opalanej procesy degradacji zaczynają przeważać nad procesami syntezy i odbudowy.

Utrata podporowej roli białek macierzy dotyczy również naczyń krwionośnych. Po rozgrzaniu obficie wypełniają się one krwią, a ich ścianki stają się bardziej kręte, osłabione i widoczne na powierzchni skóry w postaci czerwonej sieci. Charakterystyczne cechy uszkodzonej słońcem skóry to: wiotkość, rozszerzone naczynka oraz przebarwienia, takie jak piegi czy plamy. Typowe są również zarówno zmarszczki statyczne (powierzchniowe i głębokie), jak i mimiczne, spowodowane mrużeniem oczu i marszczeniem czoła na słońcu.

– Fotostarzenie jest w istocie przewlekłym procesem zapalnym skóry, powstałym w wyniku długotrwałej ekspozycji na promienie UV. Skóra 40-latka może mieć obraz podobny do dobrze chronionej skóry 70-latka, czyli być sucha i szorstka, ze zmniejszoną elastycznością i głębokimi zmarszczkami – mówi prof. dr hab. n. med. Sławomir Majewski z Kliniki Dermatologii i Wenerologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Przebarwienia
Często efektem przebywania na słońcu są przebarwienia skóry. Jest to spowodowane zaburzeniem działania komórek odpowiedzialnych za produkcję melaniny. Barwnik ten reguluje zabarwienie skóry i powoduje, że pod wpływem opalania staje się ono ciemniejsze. Plamy i przebarwienia pojawiają się najczęściej w miejscach szczególnie narażonych na wpływ słońca, czyli na twarzy, dłoniach i dekolcie. W naskórku zachodzą zmiany rozkładu barwnika w postaci plam soczewicowatych, hiperpigmentacji, co histologicznie wiąże się z przerostem lub zanikiem naskórka i odkładaniem się fragmentów włókien elastycznych.
Po ekspozycji na UV komórki skóry mają kilkadziesiąt godzin, aby odbudować uszkodzenia DNA za pomocą enzymów z grupy endonukleaz. Jeśli to nie nastąpi, wchodzą w stan genetycznie zaprogramowanej śmierci i zostają usunięte. Przy nadmiernej ekspozycji na promienie UV ulegają uszkodzeniu także komórki Langerhansa, przez co zmniejsza się odporność skóry.

Wolne rodniki
Na skutek promieniowania UV zwiększa się również ilość wolnych rodników w organizmie. Cząsteczki te wpływają negatywnie na skórę i przyspieszają jej starzenie. Pośrednio niszczą włókna kolagenowe i atakują DNA. Ilość wolnych rodników w skórze rośnie wraz z wiekiem. Spowodowane tym uszkodzenia rozprzestrzeniają się, komórki zaś tracą energię i przestają działać efektywnie. Wówczas skóra traci swoją jędrność i zdrowy koloryt. Zaczynają pojawiać się zmarszczki, rozszerzone pory, plamy pigmentacyjne, worki pod oczami, guzki, grudki, teleangiektazje, wybroczyny, zaskórniki itp.


Uwaga na solaria
#dr n. med. Joanna Czuwara,
członek Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetycznych

Pod wpływem promieniowania ultrafioletowego emitowanego przez słońce (i w jeszcze większym stopniu przez lampy w solariach) skóra starzeje się szybciej. Nadmierne lub zbyt częste ekspozycje słoneczne powodują, że cera staje się z czasem ziemista, na twarzy pojawiają się widoczne bruzdy i zmarszczki. Na ten proces „pracujemy” latami, gdyż z upływem czasu nawet małe dawki słońca kumulują się.

Pod wpływem nadmiernego oddziaływania promieniowania UV dochodzi do przyspieszonego starzenia się skóry, nazywanego fotostarzeniem (z ang. photoageing), w wyniku którego uzyskuje ona charakterystyczny wygląd. Zmiany zachodzą zarówno w naskórku, jak i w skórze właściwej. Skóra staje się zgrubiała, twarda, głęboko pomarszczona, mniej elastyczna i sprężysta. Wraz z postępowaniem procesu fotostarzenia zaczyna być coraz cieńsza (nazywamy ją nawet skórą pergaminową), szorstka i nierówna na powierzchni. Wynika to z zaburzeń rogowacenia i nieprawidłowego złuszczania się komórek naskórka. Oprócz wielu zmian barwnikowych (przebarwień i odbarwień) w fotostarzejącej się skórze rozszerzają się naczynia krwionośne.

Główną przyczyną fotostarzenia jest promieniowanie słoneczne obejmujące pasma ultrafioletu A (290-320 nm) oraz B (320-400 nm). Pod wpływem słońca wyzwala się większa ilość wolnych rodników (czyli wysoce reaktywnych form tlenu o silnych właściwościach utleniających), które niszczą struktury komórkowe (białka i tłuszcze), co wywołuje stany zapalne i rożne procesy degradacji i przebudowy białek w skórze.

Zniszczeniu ulegają włókna kolagenu (głównego białka budulcowego skóry), przez co zgrubiała początkowo skóra z czasem staje się cienka i wiotka. Przestaje być także sprężysta, bo elastyna traci swoje właściwości ujędrniające. Natomiast zmniejszona ilość proteoglikanów (np. kwas hialuronowy) istotnie pozbawia skórę wody, oddziałując także na zmniejszenie syntezy włókien kolagenowych przez komórki zwane fibroblastami. Wszystkie te procesy mają ogromny wpływ na powstawanie licznych bruzd i zmarszczek. Powodują, że skóra wiotczeje i zaczyna nieładnie zwisać.

Ponieważ promienie UV, zwłaszcza UVA, wnikają bardzo głęboko (aż do poziomu skóry właściwej), nic dziwnego, że zmarszczki na fotopostarzałej skórze są liczne i głębokie.

Pamiętajmy! Duży wpływ na fotostarzenie oraz chronologiczne starzenie się skóry ma nadmierne korzystanie z solariów. Lampy opalają bardzo szybko, ponieważ w 90-95 proc. emitują promieniowanie UVA, które penetruje skórę głębiej niż UVB i daje efekt tzw. natychmiastowej opalenizny. Nasilają się przez to niekorzystne procesy degradacji białek skórnych i proces fotostarzenia.
W zapobieganiu powstawaniu zmian skórnych i minimalizacji tych już istniejących ważne jest pobudzanie naturalnych zdolności skóry do uruchamiania procesów naprawczych. Można zapewnić jej prawidłowe nawilżenie, natłuszczenie i napięcie za pomocą rożnych preparatów, ale także masaży i zabiegów estetycznych w gabinecie dermatologa.

Dopiero przy zaawansowanych zmianach sięga się po metody chirurgii plastycznej. Leczenie już istniejących zmian w fotostarzejącej się skórze trzeba dostosować do ich zaawansowania i wieku pacjenta.


Najważniejsza jest profilaktyka
#dr n. med. Iwona Marycz-Langner, dermatolog
“DermClinic” Klinika Dermatologii Estetycznej w Warszawie

Starzenie się skóry jest naturalnym, nieodwracalnym i wieloczynnikowym procesem polegającym na stopniowym zmniejszeniu biologicznej aktywności komórek, spowolnieniu ich procesów regeneracyjnych i utracie zdolności adaptacyjnych. Konsekwencją tych postępujących zmian jest ścieńczenie skóry, pojawienie się w jej obrębie drobnych zmarszczek i głębokich bruzd. Skóra powoli traci jędrność i elastyczność, staje się sucha i wiotka, na jej powierzchni pojawiają się przebarwienia i widoczne popękane, rozszerzone naczynka.

W zależności od czynników wpływających na proces starzenia się wyróżniamy dwa jego typy: starzenie endogenne (wewnątrzpochodne), na które nie mamy wpływu, i egzogenne (zewnątrzpochodne) związane z trybem życia. Starzenie wewnątrzpochodne związane jest z wiekiem, czynnikami genetycznymi, zmianami hormonalnymi itp. Wśród najważniejszych przyczyn starzenia egzogennego wymienić należy zanieczyszczenie środowiska, niehigieniczny tryb życia, stres, nieoptymalną dietę i promieniowanie ultrafioletowe (UV). Starzenie zewnątrzpochodne, a zwłaszcza to związane z kąpielami słonecznymi i opalaniem w solarium, możemy znacznie opóźnić lub przyspieszyć. Zależy to tylko od nas samych. Mało kto z osób lubiących wygrzewać się na słońcu wie, że aż 70 proc. zmarszczek jest wynikiem tzw. fotostarzenia, czyli procesu degeneracji i uszkodzeń skóry spowodowanych działaniem promieniowania ultrafioletowego. Promienie UV docierają do naskórka i do skóry właściwej, oddziałują na układ immunologiczny i białka macierzy zewnątrzkomórkowej, nasilają syntezę enzymów mających zdolność degradacji włókien kolagenowych. Prowadzą także do zaburzeń syntezy kolagenu, a ponieważ mają zdolność nasilania syntezy wolnych rodników, uszkadzają DNA oraz błony lipidowe komórek. Kumulacja skutków działania promieniowania UV prowadzi do narastania objawów starzenia się skóry, a także powstawania w jej obrębie zmian przednowotworowych i nowotworowych.

Według klasyfikacji opracowanej przez amerykańskiego lekarza Glogau’a, wyróżnia się cztery stopnie posłonecznego uszkodzenia skóry. Od łagodnego uszkodzenia w wieku 28-35 lat objawiającego się delikatnymi, powierzchownymi zmarszczkami do poważnego uszkodzenia skóry powyżej 65. roku życia.

Jaka jest więc skuteczna broń w walce z fotostarzeniem? Najważniejsza jest profilaktyka, czyli szeroko pojęte unikanie ekspozycji słonecznych, nieopalanie się w solarium i stosowanie kremów z odpowiednio dobranymi, wysokimi faktorami przeciwsłonecznymi. Zabiegi na bazie kwasu hialuronowego, witamin (zwłaszcza C i A), retinolu, kwasów owocowych, terapia laserowa i inne metody łagodzące skutki fotostarzenia się skóry przynoszą efekty, jeśli nie są wdrożone zbyt późno i jednocześnie przestrzega się zasad profilaktyki.

4.7/5 - (331 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH