Dieta malucha

Prawidłowy rozwój dziecka w dużej mierze zależy od właściwej diety. Jeśli dostarczymy maluchowi odpowiednich składników, wzmocnimy jego kształtujący się mózg, narządy zmysłów, układ immunologiczny i kostny.

Najlepszym pożywieniem dla dziecka jest mleko matki. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby było ono jedynym pokarmem do 6. miesiąca życia. Zawiera ono wszystko to, co jest niezbędne do szybkiego rozwoju dziecka: białka (w tym immunoglobuliny, które nie są trawione i chronią maleństwo przed infekcjami), tłuszcze (m.in. odpowiednie proporcje kwasów omega-3 i omega-6), węglowodany, mikro- i makroelementy oraz wodę. W tym okresie bardzo ważna jest dieta matki.

Kiedy nie wolno karmić piersią?
Niestety naturalne karmienie nie zawsze jest możliwe. Zdarza się, że już od 3. doby życia maleństwo trzeba dokarmiać lub wręcz karmić wyłącznie mlekiem modyfikowanym. Dzieje się tak na przykład wtedy, gdy matka z powodu zażywanych lekarstw ma zbyt mało mleka lub lekarstwa są zbyt toksyczne, by ryzykować przedostanie się ich do organizmu dziecka wraz z mlekiem. Karmić nie mogą także kobiety chore na AIDS, opryszczkę na brodawce lub otoczce, ropień piersi, kiłę, WZW typu A i C w okresie wiremii. Noworodek chory na galaktozemię lub fenyloketonurię nie toleruje mleka matki. Także wcześniaki z niską wagą urodzeniową nie są karmione mlekiem matki.

Jeśli nie mleko matki, to co?
Przed podjęciem decyzji o przerwaniu karmienia piersią lub dokarmianiu niezbędna jest konsultacja lekarska. Od właściwej diety dziecka zależy bowiem jego rozwój. Jeśli dostarczymy maluchowi odpowiednich składników, wzmocnimy kształtujący się mózg, narządy zmysłów, układ immunologiczny i kostny. Istnieje wiele mieszanek mlecznych przygotowanych specjalnie dla noworodków i niemowląt, które nie mogą być karmione piersią. Takie mieszanki nazywamy mlekiem początkowym.

Starsze dzieci między 4. a 6. miesiącem życia mają nieco inne potrzeby dietetyczne. W tym okresie zaleca się urozmaicenie ich diety, a także zmianę mleka. Dawniej zalecano podawanie mleka krowiego. Dziś wiemy, że niezmodyfikowane mleko krowie podawane niemowlętom może wywołać szereg chorób w wieku dorosłym, a w przypadku wystąpienia silnej alergii może być nawet bezpośrednią przyczyną śmierci. Dlatego najlepiej podawać dziecku tak zwane modyfikowane mleko następne. Różni się ono znacznie od mleka początkowego. Ważne jest, aby skład mleka następnego był jak najbardziej zbliżony do składu mleka matki.

Kwasy tłuszczowe
Do drugiego roku życia tłuszcze w diecie stanowią 32 proc. dobowego zapotrzebowania energetycznego. Mają one wpływ na odpowiednią pracę układu pokarmowego dziecka. Tłuszcz mleczny jest źródłem cholesterolu, który jest niezbędny do rozwoju układu nerwowego i syntezy hormonów sterydowych. Do prawidłowego rozwoju mózgu potrzebne są również niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 i omega-6. Wspomagają one rozwój intelektualny dziecka, a więc mają wpływ na całe jego późniejsze życie, przystosowanie społeczne, inteligencję, szybkość reakcji.

Niedobory tych kwasów bardzo negatywnie wpływają na rozwój psychofizyczny. Wystarczy wspomnieć, że w ciągu ostatnich trzech miesięcy ciąży i pierwszych miesięcy życia dziecka jego mózg powiększa się dziesięciokrotnie. Niemowlę, w którego diecie brakuje niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, uczy się znacznie wolniej, ma problemy z nauką mowy i koncentracją. Z niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych zbudowana jest także siatkówka oka. Dieta uboga w te składniki może prowadzić do osłabienia widzenia, a nawet wad wzroku.

Białka
Z oczywistych względów w mleku nie może być zbyt mało białka. Niestety, nie wszyscy wiedzą, że zbyt duża ilość tego składnika w diecie niemowlęcia może zwiększyć ilość i objętość adipocytów (komórek tłuszczowych),
co prowadzi do otyłości w wieku dorosłym. Ważny jest także odpowiedni dobór białek, np. niemodyfikowane mleko krowie powoduje szereg alergii pokarmowych, wzdęcia i kolki. Spowodowane jest to tym, że mleko to zawiera inne przeciwciała niż mleko ludzkie, które osłabiają układ immunologiczny dziecka. Mleka modyfikowane są pozbawione tych przeciwciał.

Węglowodany
Jednym z ważniejszych cukrów mlecznych jest laktoza. Stanowi ona naturalny „słodzik” mleka, stymuluje rozwój mikroflory jelitowej, obniża indeks glikemiczny oraz wspomaga wchłanianie wapnia, magnezu i cynku. Odpowiedni skład węglowodanowy mleka modyfikowanego ma wpływ na prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę w wieku dorosłym. Ważna jest zawartość błonnika oraz uzupełnianie mleka o bakterie probiotyczne (Bifidobakterie). Ich odpowiednia podaż zapobiega biegunkom i wzdęciom u noworodków.

Mikro- i makroelementy
Warto wiedzieć, że zapotrzebowanie dobowe niemowląt i małych dzieci na żelazo, wapń i cynk jest 3-5 razy wyższe niż osób dorosłych. Dlatego też od 6. miesiąca życia dieta dziecka powinna być wzbogacana o pokarmy zawierające duże ilości mikroelementów. W zmodyfikowanym mleku najczęściej obniża się także poziom sodu, potasu i chloru. Redukuje to obciążenie nerek dziecka i jest ważne w profilaktyce chorób układu krwionośnego.