Czy ADHD można wyleczyć?


Wywiad z dr. n. med. Arturem Kołakowskim, specjalistą z Centrum CBT – Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej w Warszawie

Skąd się bierze ADHD?

ADHD jest przede wszystkim zaburzeniem genetycznym. To odmienny wariant rozwoju odśrodkowego układu nerwowego. Mamy wiele dowodów, że jest to cecha wielogenowa – im więcej genów, tym większe prawdopodobieństwo, że to zaburzenie wystąpi. Ta cecha jest dziedziczona.

Czy ADHD można wyleczyć?

To wrodzony zestaw cech biologicznych, które zmniejszają się wraz z wiekiem. Myślenie, że ktoś po leczeniu nie będzie miał ADHD, jest niepoprawne. Możemy sobie zadać pytanie: czy można wyleczyć chorobę wieńcową, nadciśnienie, cukrzycę? W takich przypadkach cel leczenia jest inny – unikać powikłań, poprawić jakość życia. Jeśli włączamy leczenie farmakologiczne, to po to, aby objawy były mniejsze. I to jest tak naprawdę cel leczenia ADHD.

Ile osób z ADHD w Polsce wymaga farmakoterapii?

Takie badania nie są mi znane. Ale możemy mówić o pewnych szacunkach. Badania epidemiologiczne mówią, że rozpowszechnienie ADHD na świecie wśród dzieci w młodszym wieku szkolnym jest od 3 do 8 proc. (średnio 5 proc.). W Polsce – przyjmijmy teoretycznie – będzie jakieś 250 tys. Ocenia się, że około 3050 proc. z nich (według różnych danych) wymaga leczenia farmakologicznego.

Musimy pamiętać, że nie wszyscy pacjenci, którzy takiego leczenia wymagają, trafiają na konsultację. ADHD uważa się za najczęstsze rozpoznanie w psychiatrii dzieci i młodzieży. Jeśli spojrzymy na dane amerykańskie dotyczące takiego leczenia, to okaże się, że w USA jest ono nadużywane. Z kolei dane europejskie, przede wszystkim angielskie, pokazują, że w Europie jest ono za niskie. W Polsce też jest zbyt rzadko stosowane.

Jakie leki na ADHD mamy do dyspozycji w Polsce?

Zacznę od leków, które są u nas zarejestrowane. To dwie substancje. Pierwszy zarejestrowany w latach 50. ubiegłego wieku był metylfenidat. Na świecie jest wiele preparatów na bazie tej substancji, w Polsce tylko jeden, działający 12 godzin – Concerta.

Kolejnym lekiem zarejestrowanym na świecie w 2002 r. jest atomoksetyna – w Polsce jest dostępny pod nazwą handlową Srattera. I to wszystkie leki, które mają rejestrację na ADHD.

Drugim koszykiem są leki, które kiedyś były stosowane w tym zaburzeniu i z powodu działań ubocznych straciły na świecie rejestracje. W Polsce ich nie miały, ale też dość szeroko były stosowane. To przede wszystkim leki trójcykliczne, przeciwdepresyjne – imipramina i dezipramina. Obecnie imipramina jest niedostępna na rynku polskim. Pozostała dezipramina, ale jak już wspomniałem jest to drugi koszyk, który nie ma rejestracji.
Te leki w Stanach Zjednoczonych straciły rejestracje z powodu działań ubocznych, głównie działania kardiotoksycznego i nagłych zgonów sercowych, także u dzieci.

Kolejny koszyk to leki, które z różnych przyczyn mogą okazać się pomocne, skuteczne i przydatne w leczeniu powikłań ADHD.

Czy kwasy omega zalecane są w terapii ADHD?

Kwasy omega są w tej chwili najbardziej badanymi substancjami, które można wykorzystać w leczeniu zaburzeń związanych z ośrodkowym układem nerwowym. Tych badań jest nadal zbyt mało. Żadne wytyczne, nawet nowelizowane w tym roku brytyjskie NICE, nie umieściły ich na liście metod zalecanych. To dopiero początek drogi.

Warto podkreślić, że są to substancje nie sprzedawane jako leki, tylko jako dodatki żywieniowe. Nie przechodzą kontroli związanych z działaniami ubocznymi. Oczywiście możemy je traktować jako dodatek do żywności, ale wtedy nie możemy uważać ich za leki.

Czy terapia farmakologiczna ADHD jest kosztowna?

Niestety leczenie farmakologiczne jest dość kosztowne. Polska jest jednym z krajów, gdzie leczenie ADHD jest najdroższe. Wpływają na to różne powody, nie mnie je oceniać. Rodzic w Polsce musi się liczyć z wydatkiem rzędu 250-500 zł miesięcznie.

Czy widzi Pan jakieś zadania dla farmaceuty w opiece nad dziećmi z ADHD?

Farmaceuta jest często pierwszą linią informacji dla pacjenta. Leki psychostymulujące są wypisywane na różowych receptach, podobnie jak narkotyki. Należałoby poinformować rodzica, o ile lekarz tego nie wyjaśnił, dlaczego ta recepta jest różowa. Nie chciałbym, aby rodzic spotkał się z takim komentarzem – „Boże, czym Pani leczy to dziecko?!”. Najważniejsza jest umiejętność przekazywania informacji.

Farmaceuta powinien też przypominać o działaniach niepożądanych. Każdy z leków psychostymulujących ma takie działania m.in. spadek apetytu, bóle głowy, bólu brzucha, bezsenność. O efektach ubocznych powinien także rozmawiać lekarz.

Co do interakcji, metylfenidat jest preparatem, który ma stosunkowo niewiele interakcji z innymi lekami, ale nie może być stosowany z tymi o działaniu przeciwpłytkowym. Atomoksetyny zaś nie można łączyć z niektórymi lekami wykrztuśnymi zawierającymi jod.

Czy z ADHD się wyrasta?

ADHD zmniejsza się z wiekiem. Najpierw się wyrasta nadruchliwości, potem z impulsywności, dużo słabiej zaburzeń koncentracji, a najsłabiej z zaburzeń planowania. Rzeczywiście ten obraz zmienia się z wiekiem. Dlatego mówimy, że osoby z ADHD wyrastają, ale względem siebie. Natomiast, kiedy porównamy osobę dorosłą z ADHD z jej zdrowym rówieśnikiem, to nadal będą się oni różnić od siebie.

Dziękujemy za rozmowę.


#Centrum CBT
Centrum CBT – Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej skupia się na trzech grupach działalności. Podstawową działalnością jest poradnia zajmująca się leczeniem psychiatrycznym lub psychoterapeutycznym. Drugim polem działalności jest szkoła psychoterapii – tu psycholodzy i lekarze mogą kształcić się, żeby zostać terapeutami poznawczobehawioralnymi. Trzeci rodzaj działalności to ośrodek szkolenia nauczycieli do pracy z trudnymi dziećmi, przede wszystkim z ADHD.


Wywiad przeprowadziły
Monika Karbarczyk i Marta Figielska

4.7/5 - (119 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH