Bratek

Bratek


W języku kwiatów nasz bohater jest symbolem wierności, skromności i cichej miłości. W dawnych czasach bratek był symbolem połączenia przeciwieństw, gdyż na jednym kwiecie ma żółte i fioletowo-niebieskie płatki.

Nazwa „bratek” wzięła się prawdopodobnie ze starosłowiańskiej legendy o siostrze, która w noc świętojańską uwiodła swojego brata, a on musiał ją za ten czyn zabić. Przed śmiercią dziewczyna prosiła, by na jej grobie posadzić kwiaty, które obecnie nazywamy bratkami. Ich inne, ludowe nazwy to macoszki, sierotki lub kwiatki Świętej Trójcy.

Oficjalnie zioło to nazywa się fiołkiem trójbarwnym (Viola tricoloris) i jest drobną (10-30 cm), jednoroczną rośliną, która rośnie najczęś­ciej na polach, łąkach i przydrożach. Bratek nie jest wybredny, wystarczają mu suche, piaszczyste gleby. Występuje on w Europie, Północnej Afryce oraz na umiarkowanych obszarach Azji. Został również naturalizowany na obszarach obydwu Ameryk. Fiołek trójbarwny jest także hodowany w ogrodach. W wyniku różnych krzyżówek z innymi, pierwotnymi gatunkami fiołków powstało wiele odmian ozdobnych tej rośliny, w tym także popularne dwuletnie fiołki ogrodowe. Warto również pamiętać, że sam fiołek trójbarwny występuje w wielu typach morfologicznych.

Najbardziej charakterystycznym i rozpoznawalnym elementem bratków jest oczywiście kwiat o specyficznym ułożeniu płatków korony. Mają one zmienne zabarwienie, jednak w przypadku fiołka trójbarwnego dominują kolory żółty, biały i fioletowy. Jego kwiaty umieszczone są na leżącej lub podnoszącej się czterokanciastej łodydze, z której wyrastają liście o karbowanych brzegach. Roślina ta kwitnie od czerwca do września. Bratek wybrał dość rzadki w świecie roślinnym sposób rozsiewania swoich nasion. Zaopatrzył je w elajosomy – specjalne struktury, które ze względu na zawarte w nich substancje odżywcze, głównie tłuszcze, wzbudzają zainteresowanie mrówek. Owady te zbierają nasiona i transportują do swojego gniazda, gubiąc po drodze część z nich.

Działanie moczopędne
Jako surowiec leczniczy wykorzystuje się kwitnące i ulistnione pędy fiołka trójbarwnego (Herba Violae tricoloris) zebrane w okresie kwitnienia i suszone w zacienionym miejscu. Farmakopea dopuszcza pozyskiwanie ziela fiołka również z innego, bardzo podobnego gatunku fiołka polnego (Viola arvensis). Zawiera on jednak nieco mniejsze ilości śluzów.

Fiołek jest rośliną wykazującą kilka działań leczniczych. Do tych najszybciej zauważalnych, zaraz po przyjęciu surowca, należy działanie moczopędne. Mimo że jest ono stosunkowo słabe, bratek stosuje się jako lek pomocniczy w leczeniu takich dolegliwości, jak przewlekłe zapalenie dróg moczowych czy nadciśnienie tętnicze.

Działanie oczyszczające
Działanie moczopędne połączone jest z wymywaniem z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. Roślina ta ma więc również działanie oczyszczające. Ze względu na tę właściwość stosuje się ją w przypadku kamicy moczowej i podagry – chorób wywołanych odkładaniem się niepożądanych substancji w organizmie. Z tego samego względu zaleca się jej stosowanie w przypadku uszkodzenia nerek przez niektóre substancje, np. chininę, sulfonamidy, czy związki arsenu. Bratek jest też wykorzystywany jako pomocniczy składnik mieszanek stosowanych w celu ochrony wątroby.

Działanie oczyszczające bratka jest również wykorzystywane w leczeniu chorób skóry związanych ze złą przemianą materii lub nadwrażliwością. Do takich chorób można zaliczyć trądzik młodzieńczy, liszaj rumieniowaty czy wysypkę kontaktową.

Flawonidy
Dzięki zawartym w tej roślinie flawonidom (głównie rutynie), które m.in. zwiększają elastyczność drobnych naczyń krwionośnych, poprawia się wygląd i ukrwienie skóry. Jest ona lepiej odżywiona.

Należy jednak pamiętać, że w przypadku dermatoz efekty podawania ziela bratka widoczne są dopiero po kilku tygodniach jego stosowania. Zespół flawonoidów zawarty w bratku korzystny jest także w leczeniu dolegliwości takich jak: plamica krwotoczna, krwawienia punkcikowe czy mikro­krwawienia jelitowe. Bratek wykorzystuje się też jako pomocniczy składnik mieszanek ziołowych stosowanych w miażdżycy, szczególnie mózgu.

Połączenie wymienionej wcześ­niej rutyny i antocyjanów sprawia, że bratek może być stosowany w leczeniu schorzeń oczu związanych z zaburzeniami mikrokrążenia: retinopatii cukrzycowej, wysięku podsiatkówkowego, zapalenia naczyniówki.

Działanie wykrztuśne
Wodne wyciągi z bratka wykazują działanie wykrztuśne. Zawarte w tej roślinie saponiny drażnią drogi oddechowe i wzmagają sekrecję wydzieliny. Małe ilości znajdujących się w surowcu śluzów dodatkowo ułatwiają odkrztuszanie. Bratek jest jednak rzadko stosowany jako środek wykrztuśny, a jeżeli już, to z reguły w połączeniu z innymi ziołami. Kiedyś stosowano go również jako środek napotny, jednak takie działanie ujawnia się dopiero po spożyciu dużych ilości surowca.

Dostępne postacie
Ziele fiołka stosowane jest pojedynczo oraz jako składnik złożonych mieszanek zielarskich. Najczęściej przygotowuje się z niego odwary lub herbatki. Trzeba jednak przyznać, że mają one nieprzyjemny, gorzki smak. Z tego względu coraz większą popularność zyskują tabletki zawierające sproszkowany surowiec. Istnieją jednak opinie, że bratek podawany w ten sposób jest mniej wartościowy.

Należy również pamiętać o tym, że istnieją pewne przeciwwskazania co do stosowania ziela bratka. Są to: wielopłytkowość, zakrzepica pourazowa, zaawansowana miażdżyca w wieku starszym. Duże ilości tego surowca mają nieznaczne działanie przeczyszczające.


#Najważniejsze substancje czynne
Głównymi związkami czynnymi ziela fiołka trójbarwnego są flawonidy, dlatego zalicza się go do surowców flawonoidowych. W roślinie tej najwięcej jest rutozydu, kwercetyny i wiolutozydu. Ten ostatni zawiera w swojej strukturze salicylan metylu.
Inną grupę substancji czynnych fiołka trójbarwnego stanowią antocyjany, w tym wiolanina. Roślinę tę wykorzystuje się również ze względu na zawartość soli mineralnych (do 11 proc.), saponin i śluzów. Mniejsze znaczenie mają garbniki i olejek eteryczny.

4.6/5 - (34 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH