Badaj znamiona!

Badaj znamiona!


Na czerniaka może zachorować każdy i w każdym wieku. Jednak ryzyko zwiększa się bardzo u kobiet po 30. roku życia, a u mężczyzn po 40. Nieleczony czerniak zazwyczaj prowadzi do powstawania przerzutów i śmierci.

Ponad 70 proc. przypadków czerniaka powstaje w obrębie znamion barwnikowych. Jed­nak może też występować wszędzie tam, gdzie są komórki barwnikowe: w błonie śluzowej i naczyniowej oka, na błonie śluzowej narządów płciowych, w jamie ustnej, krtani, przełyku, żołądku, jelitach i odbycie. Zdarzają się również przypadki czerniaka opon mózgowych.

Znamiona barwnikowe występują u każdego człowieka. Mogą być wrodzone lub nabyte. Wrodzone towarzyszą nam od chwili narodzin. Nabyte pojawiają się w ciągu całego życia. Częste opalanie się i wizyty na solarium zwiększają liczbę nowych zmian barwnikowych na skórze i mogą wywoływać pobudzenie w obrębie już istniejących. Niektóre z nich są zbudowane z melanocytów, czyli komórek produkujących barwnik melaninę, inne zaś z tzw. komórek znamionowych. Często czerniaka lekarze stwierdzają przypadkowo, przy oglądaniu skóry z zupełnie innych powodów.

– Na świecie częstość zachorowania na czerniaka wzrasta co roku o 5 procent. Odpowiada on za 75 proc. zgonów z powodu wszystkich nowotworów złośliwych skóry. W Polsce często wykrywa się go za późno, co pogarsza wyniki leczenia. Czerniak, zdiagnozowany odpowiednio wcześnie, jest w 90 procentach wyleczalny – mówi prof. Jacek Szepietowski, prezes Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego.

Zachorowalność na czerniaka rośnie szybciej niż na jakikolwiek inny nowotwór, a niszczenie powłoki ozonowej może dodatkowo zwiększyć liczbę zachorowań. Czerniak złośliwy występuje znacznie częściej u rasy białej.

Po pierwsze edukacja
Dzięki takim akcjom jak „Badaj Znamiona! Dzień Walki z Czerniakiem”, prowadzonej od 2004 roku przez La Roche-Posay Laboratoire Pharmaceutique pod patronatem Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, coraz więcej Polaków zwraca uwagę na swoje znamiona. Do tej pory, w ramach tej akcji, zostało przebadanych około 10 tys. pacjentów. La Roche-Posay Laboratoire Pharmaceutique dostarcza dermatoskopy biorącym udział w tym przedsięwzięciu dermatologom, dzięki czemu np. w 2008 roku uratowano życie 53 osobom.

– W krajach, gdzie nasłonecznienie jest zdecydowanie większe, np. w Australii, takie kampanie prowadzone są na szeroką skalę. Tam zdecydowanie więcej osób bada swoje znamiona i ma większą świadomość co do ochrony przeciwsłonecznej. Do tego chcielibyśmy dążyć z ramienia Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego – mówi prof. Jacek Szepietowski. W innych krajach takie akcje wykazały, że edukacja społeczna i samokontrola znamion przez pacjentów w znacznym stopniu przyczynia się do spadku śmiertelności z powodu czerniaka.

Słońce tylko pod osłoną filtrów
Nadmierne eksponowanie skóry na słońcu może być groźne dla zdrowia i życia. Zaczyna się to już od najmłodszych lat. Dzieci poniżej 1. roku życia nie powinny być wystawiane na bezpośrednie działanie słońca, a starsze wymagają większej niż dorośli ochrony przed słońcem. Sprzyja to zachorowaniu na nowotwory skóry, w tym raka podstawnokomórkowego, raka kolczystokomórkowego i na najbardziej niebezpieczny nowotwór skóry – czerniaka. Słońca należy unikać w godzinach południowych (10.00-14.00), a w słoneczne dni zawsze szukać cienia.

Jeżeli musimy przebywać na słońcu, powinniśmy zabezpieczyć się przed nim preparatami zawierającymi filtry dla promieni UVA oraz UVB, a najlepiej stosować tzw. blokery całkowicie chroniące przed słońcem. W aptekach dostępne są preparaty przeciwsłoneczne, które nie tylko chronią przed szkodliwym promieniowaniem, ale chronią również DNA komórek skóry. Warto tu wymienić preparaty Anthelios (La Roche-Posay), Capital Soleil (Vichy), czy Photoderm AR (Bioderma).

– Ważne jest, byśmy dobierali wielkość filtrów odpowiednio do naszej karnacji, tj. im jaśniejsza, tym wyższe powinny być filtry. Skórę należy pokryć odpowiednią grubością preparatu na 20 minut przed ekspozycją na słońce, a w czasie opalania co 2 godziny uzupełniać jego warstwę na skórze – radzi prof. Szepietowski.

Ważna jest też świadomość, że pod wpływem słońca nasza skóra szybciej się starzeje i wskutek przewlekłego i zbyt długiego opalania narażona jest na powstanie mniej złośliwych niż czerniak nowotworów skóry.

Samokontrola
Bardzo ważnym elementem profilaktyki jest samokontrola znamion. Należy zwracać uwagę przede wszystkim na zmiany ich zabarwienia, rozmiarów, pojawienie się objawów, takich jak świąd, pieczenie, ból, łuszczenie się. – Zmiany łagodne są z reguły symetryczne okrągłe lub owalne. Mają jednolitą barwę, np. brązową, a nawet czarną. Niepokojące jest natomiast, gdy stają się czerwone, szare czy białe – twierdzi dermatolog dr Iwona Pniewska. Trzeba regularnie sprawdzać nie tylko skórę twarzy, ale też owłosioną skórę głowy, doły pachwinowe, skórę pod piersiami, w okolicy między łopatkami. Do zbadania znamion w miejscach trudno dla nas dostępnych najlepiej zaangażować osobę bliską – doradza dr Pniewska. Natomiast przynajmniej raz w roku powinniśmy sprawdzić swoje znamiona u dermatologa.

Badanie dermatoskopem
Samokontrola jest pierwszym etapem profilaktyki. Gdy pojawiają się wątpliwości lub znajdujemy się w grupie ryzyka, należy zgłosić się po diagnozę do dermatologa, który może nas następnie skierować do onkologa lub chirurga onkologa. Badania kontrolne powinno się wykonywać raz w roku. Wyjątkiem są osoby z licznymi znamionami barwnikowymi i osoby z tzw. zespołem znamion atypowych. Do najczęstszych objawów wymagających konsultacji lekarza należą m.in.: zgrubienie, zaczerwienienie wokół znamienia, swędzenie, krwawienie, powiększenie, zmiany zabarwienia, zmiana kształtu.

Badanie profilaktyczne zmian barwnikowych w gabinecie lekarskim pozwala również zmniejszyć ryzyko rozwoju czerniaka. Badaniem pozwalającym określić, czy znamię lub znamiona są typowe, prawidłowe jest tzw. dermatoskopia cyfrowa. Ułatwia ona odróżnienie czerniaka od innych, niegroźnych zmian na skórze. Metoda ta zwiększa możliwość rozpoznania czerniaka na bardzo wczesnym etapie rozwoju, wtedy gdy można ten nowotwór łatwo wyleczyć. Dermatoskop pozwala zajrzeć w głąb skóry i ocenić, czy konstrukcja znamienia jest prawidłowa, czy też ma cechy nowotworowe. Metoda ta daje około 95 proc. szansy na to, że mały, rozwijający się czerniak zostanie wcześnie wykryty.

Leczenie
Leczenie czerniaków to przede wszystkim ich usuwanie chirurgiczne z marginesem zdrowej skóry. W razie potrzeby trzeba usunąć też okoliczne węzły chłonne. W zmianach zaawansowanych i przerzutach stosuje się leczenie cytostatykami. Po leczeniu pacjenci są poddawani obserwacji przez około 10 lat.

W leczeniu czerniaka stosowana jest też radioterapia, ale tylko wyjątkowych przypadkach, m.in. gdy niemożliwe jest wykonanie zabiegu operacyjnego lub jako leczenie uzupełniające taki zabieg.


#Rodzaje czerniaka

  • Czerniak wychodzący z plamy soczewicowatej (Lentigo maligna melanoma) – występuje głównie u starszych osób, szczególnie kobiet. Powstaje jako płaska brązowa lub brązowo-czarna plama. Najczęściej występuje na twarzy. Daje przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych.
  • Czerniak powierzchowny (Superficial spreding melanoma) – powstaje zazwyczaj na podłożu znamienia. Występuje u osób w średnim wieku, ale można go również spotkać u dzieci. Zazwyczaj zaczyna się od powolnej fazy wzrostu powierzchownego, potem nowotwór rośnie pionowo, naciekając na skórę i tkankę podskórną. Występuje często na tułowiu (częściej u mężczyzn) lub na nogach i błonach śluzowych (częściej u kobiet).
  • Postać guzkowa (Nodular melanoma) – powstaje na podłożu znamienia barwnikowego lub na skórze zdrowej. Częściej chorują mężczyźni niż kobiety. Zmiana najczęściej powstaje na głowie, szyi, tułowiu. Może to być bezbarwny, brunatny, czerwony lub czarny guzek, który od początku rośnie pionowo i szybko daje przerzuty.
  • Czerniak kończynowo-lentiginalny (Acrolenitiginous melanoma) – czerniak o dość powolnym wzroście, występuje głównie u osób w średnim wieku. Zajmuje dłonie, podeszwy, macierz paznokcia. Są to powiększające się płaskie, brązowe lub czarne plamy. Dają przerzuty do węzłów chłonnych.
  • Czerniak amelanotyczny (Melanoma amelanoticum) – ta postać czerniaka jest bardzo rzadka. Zmiana powstaje na skórze niezmienionej i ma kolor skóry prawidłowej lub różowawy. Z tego powodu bywa bardzo późno rozpoznawany.
  • Czerniak błon śluzowych – w około 5 proc. przypadków zlokalizowany jest na błonach śluzowych jamy ustnej. Najczęściej występuje jako ciemna plamka lub miękki, ciemny, dobrze unaczyniony guzek. Zazwyczaj taki guzek jest niebolesny. Nowotwór od początku rośnie pionowo i szybko daje przerzuty. Dlatego uważa się, że w przypadku każdej ciemnej zmiany na błonach śluzowych jamy ustnej, która nie ma jednoznacznej przyczyny, należy brać pod uwagę rozpoznanie czerniaka.
  • Czerniak pochwy i sromu – czerniaki w tych miejscach są rzadkie. Dotyczą głównie warg sromowych mniejszych i dolnej 1/3 pochwy. Najczęściej chorują kobiety po 50. roku życia. Czerniak w tej lokalizacji najczęściej powstaje na podłożu znamienia barwnikowego. Jest to plama lub guzek z tendencją do krwawienia i towarzyszącym świądem.

Źródło: www.czerniak-stop.pl


Czynniki zwiększające ryzyko czerniaka

  • występowanie czerniaka w rodzinie
  • jasna karnacja, włosy w kolorze blond lub rudym oraz niebieskie oczy
  • duża liczba znamion na skórze (ponad 100)
  • stałe drażnienie i urazy znamion barwnikowych
  • częste przebywanie na świeżym powietrzu w godzinach dużego nasłonecznienia
  • narażenie na przewlekłe nasłonecznienie lub oparzenia słoneczne w dzieciństwie
  • niestosowanie lub niewłaściwe korzystanie z ochrony przeciwsłonecznej
  • osłabiony układ odporności z powodu zażywanych leków lub choroby
  • częste korzystanie z lamp kwarcowych i solarium

Solarium dozwolone od 18 lat

Badania dowodzą, że nie ma bezpiecznego opalania. U osób, które przed 35. rokiem zaczęły się opalać w solarium, o 75 proc. zwiększa się ryzyko zachorowania na czerniaka skóry. Specjaliści proponują, by opalanie w solarium było dozwolone od 18. roku życia.

4.9/5 - (209 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH